Factcheck: leidt racisme bij de politie nu wel tot ontslag?

Deze zaak speelde voor de Blauwe Familie, maar werd ná de Blauwe Familie beoordeeld. Een leidinggevende politieagent van de eenheid Midden-Nederland heeft over een langere periode meerdere uitspraken gedaan, waaronder: “die dikke luie kut” (over een collega), “die Oekraïense hoer” (ook over een collega), “werkende vrouwen vind ik niks”, “Marokkanen zijn allemaal varkens” en “als het een Marokkaan is die iets met je dochter heeft, dan schiet je hem neer.” De politie had het voornemen om hem strafontslag te geven, de commissie AGFA heeft daar een positief advies over gegeven. Volgens de commissie was er sprake van “uitingen van ongenoegen, onkiese kwalificaties, belediging, scheldwoorden, vloeken, kleineren en discriminerende opmerkingen ten aanzien van collega’s en bepaalde groepen personen.”

Een politieagent uit de eenheid Zeeland-West-Brabant plaatste in een appgroep de volgende app: “Ik ben net bezig om de kerstlampjes op te hangen. Ze doen me altijd sterk denken aan Marokkaantjes: het zijn er heel erg veel, meer dan de helft werkt niet, ze zijn op de één of andere manier allemaal met elkaar verbonden, wanneer ze bij elkaar zijn wordt het altijd een zooitje, maar toch vind ik ze het allermooist wanneer ze in een boom hangen en branden.” Met daarachter de vraag: “Kan deze?”

De politie had het voornemen om hem ontslaan, mede vanwege een ander incident waarbij hij zijn dienstwapen op een verkeerde manier had gebruikt. De app van deze agent maakt maar een klein deel uit van de overweging om hem te ontslaan. Wel is het interessant dat de politie stelt: "In de communicatie via een groepsapp, ook indien deze inhoudelijk privé is dan wel via privételefoonnummers plaatsvindt, dient de ambtenaar zich bewust te zijn van zijn functie als medewerker van de politie. [..] De ambtenaar dient zich te allen tijde te onthouden van gedrag dat ongepast is voor een politieambtenaar." De commissie AGFA oordeelt dat er sprake is van denigrerende en racistische uitingen en zegt dat er geen bezwaar is tegen de straf - maar dat de politie zelf verantwoordelijk is voor het bepalen van de hoogte van de straf.

Een politieagent die op dit bericht reageerde met een lachende emoticon kreeg voorwaardelijk ontslag opgelegd. Volgens de commissie AGFA heeft deze agent "zich openlijk geschaard achter de standpunten van zijn collega’s ten aanzien van de desbetreffende bevolkingsgroepen dan wel zijn collega’s in hun standpunten bevestigd." Toch zegt de commissie ook dat "het plaatsen van een emoticon doorgaans niet hetzelfde gewicht als het delen van informatie, in de zin dat een emoticon alleen sympathie voor een bericht uitdrukt en niet een actieve wens om het bericht te verspreiden." Ook voor deze politieagent geldt dat andere misdragingen meer bijdroegen aan de sanctie dan alleen zijn deelname in de appgroep.

Een andere politieagent die op vergelijkbare wijze reageerde maar zelf geen berichten plaatste kreeg ook voorwaardelijk ontslag opgelegd.

In dezelfde appgroep als hierboven plaatste een andere agent de volgende tekst: "Iedereen netjes een mondkapje, maar uiteraard deze Noord-Afrikaanse jongeman niet.” […] “Iets met vooroordelen… Ben vrij [lachende emoticon]. Anders had hij hem zeker gehad.” […] “Brutale hond is het.” […] “Die hebben echt 0 respect, voor niemand.” […] “Gevolg van jarenlange inteelt in de woestijn.” Een maand later plaatste de agent een foto van zichzelf in de app. Op de foto droeg hij hetzelfde type kapsel en type snor als nazileider Adolf Hitler. De foto was onderdeel van een actie uit collegialiteit naar een collega die kanker had overwonnen. Ook maakte hij zich schuldig aan seksueel overschrijdend gedrag en vrouwonvriendelijk gedrag.

De politie wilde hem ontslaan. De commissie AGFA beoordeelt alleen de uitingen in de appgroep en oordeelt dat er er sprake is van racistisch of anderszins denigrerend gedrag. De commissie heeft geen bezwaar tegen de sanctie en zegt de politie zelf over de hoogte van de sanctie gaat.

Wim van Vemde, plaatsvervangend eenheidsleider van de politie Noord-Holland, zei tijdens een iftar in 2022 dat “de mannen op Curaçao luie en slechte vaders” zijn. Hij deed deze uitspraak in de context van een gesprek over het slavernijverleden. De uitspraak deed hij vóórdat de documentaire uitkwam, maar de klachtafhandeling vond erna plaats. Volgens de politie waren de uitspraken generaliserend en stigmatiserend maar was er geen sprake van plichtsverzuim. Dit oordeel was gebaseerd op gesprekken met het OM en externe deskundigen. Enkele maanden na de uitlatingen werd hij gepromoveerd tot eenheidsleider van Noord-Holland. Zijn racistische uitspraak, waarvan de korpsleiding op de hoogte was, bleek daarbij geen belemmering.

Tijdens de Invictus Games in Den Haag zei een politieagent tegen andere politieagenten, terwijl hij wees naar een politieagent van niet Nederlandse komaf met een donkere baard: "Kijk, dat is nou een terrorist." De Haagse politie wilde hem een halve week vakantieverlof inhouden en een educatieve maatregel opleggen. De commissie AGFA oordeelde dat hier sprake was van een denigrerende en racistische uiting. AGFA heeft geen bezwaar tegen de maatregel en oordeelt dat de politie zelf gaat over de hoogte van de straf.

Tijdens de Veteranendag in Den Haag vroeg een politieagent ten overstaan van andere politieagenten aan een bebaarde politieagent van niet Nederlandse komaf: “[…], ben je aan het radicaliseren?” en “Je hebt zeker ook een IS-vlag thuis hangen?” Als maatregel wilde de politie Den Haag een week vakantieverlof inhouden en hem een educatieve maatregel opleggen. De commissie AGFA beoordeelde deze uiting en de voorgenomen straf. Volgens de AGFA was deze uiting niet alleen "negatief en denigrerend" maar ook racistisch. AGFA oordeelt dat ze geen bezwaar hebben tegen de straf en dat de politie zelf gaat over de hoogte van de straf.

Een vertrouwenspersoon van de eenheid Rotterdam zei bij de koffieautomaat in het bijzijn van collega’s: “De n*g*rtjes die de boontjes platstampen hebben pauze. Daarom duurt het zo lang.” Ook had hij een sportprent van het AD in de kantine opgehangen waarop stond dat er “teveel witte mannen op televisie zijn” met daaronder de tegenopmerking dat er “dan meer Opsporing Verzocht zou kunnen worden uitgezonden.” Volgens de politie was hier sprake van ernstig plichtsverzuim mede omdat het gedrag van deze agent “de waarden van verdraagzaamheid en tolerantie binnen de multiculturele samenleving” in twijfel trekt. De vertrouwenspersoon is niet ontslagen. Volgens de politie heeft hij een brief ontvangen waarin staat dat hij ontslagen zou worden, als hem niet al ontslag was verleend vanwege zijn pensioen.

Politieagenten uit de eenheid Oost-Nederland zaten in een bus die langs een rommelmarkt reed in een buurt waar bijna alleen maar mensen van kleur aanwezig waren. Hun hotel was in deze buurt. Meerdere mensen praten, er klinkt doorlopend gelach. “Er is maar één blanke”, zegt iemand. Een ander vraagt: “Wil je meer of minder?”, waarop anderen “minder, minder” roepen. Iemand zegt: “Er staat er één met een bomgordel.” En: “Jullie zijn aan het filmen alsof we in de dierentuin zijn.” Iemand reageert: “Dat is het toch ook?” Volgens het OM was er geen sprake van discriminatie of groepsbelediging: “De uitlatingen zijn niet eenduidig en niet duidelijk gericht op één bepaalde groep of bepaald ras.” De politieleiding heeft de agenten direct na het incident op non-actief gesteld.

Eén agent kreeg onvoorwaardelijk ontslag (mede vanwege de samenloop met ander plichtsverzuim). Een andere agent krijgt voorwaardelijk ontslag, wordt overgeplaatst naar een ander team en moet buiten de politie werkzaamheden verrichten op het thema ‘diversiteit en inclusie’. Twee agenten kregen een schriftelijke berisping. Twee andere agenten kregen geen sanctie omdat zij geen kwetsende uitspraken hebben gedaan, wel kregen zij een waarschuwing.

Een politieagent uit Den Haag deed “zeer ongepaste uitlatingen” op sociale media. Volgens NRC gaat het om een agent die al jaren actief is bij de PVV in Den Haag. Hij tweette oa: “Ik accepteer de Islam niet. Zo zijn de regels van mijn geloof.” Ook deelde hij een pagina van Geenstijl over de spreidingswet, waar men kon opzoeken hoeveel “Nigeriaanse seriemoordenaars” er in je gemeente komen wonen. Naar aanleiding van (foutieve) berichtgeving over toenemend geweld door migranten twitterde hij: “Gewoon terugschieten net zolang we dit soort beelden niet meer zien op social media” en: “Wordt tijd dat er in het vuurwapengebruik van de politie ook een stijgende lijn komt. Dan is het gauw afgelopen met dit Getriefel, Krapuul”. De politieleiding heeft de agent direct op non-actief gesteld. De commissie AGFA heeft de zaak beoordeeld. De agent is ontslagen.

De politie Rotterdam onderzocht negen politiemedewerkers vanwege een whatsappgroep waarin vrouwonvriendelijke, discriminerende en andere ongepaste opmerkingen geplaatst werden. In een persbericht laat de politie weten dat een agent is ontslagen. Vier agenten hebben een straf gekregen variërend van een berisping, tot het inleveren van verlofuren, tot voorwaardelijk ontslag. Vier politiemensen hebben een schriftelijke waarschuwing gekregen. De inhoud van de berichten is onbekend. De zaken zijn niet voorgelegd aan de commissies AGFA, zoals gebruikelijk. De reden daarvoor is dat de politiemedewerkers afzien van een beoordeling door de AGFA, zo liet een woordvoerder van de politie Rotterdam weten.

Vier politieagenten uit Midden-Nederland zijn op non-actief gezet. De politie liet weten dat er "kwetsende en ongepaste uitingen die als discriminerend, racistisch en onprofessioneel kunnen worden beschouwd" ontdekt zijn op social media. Een iemand is met bijzonder verlof gestuurd, de drie andere politiemensen zijn per direct buiten functie gesteld. Er is niet bekend gemaakt hoe deze zaken verder beoordeeld zijn. In 2024 liet de politie weten dat een van de agenten voorwaardelijk ontslag krijgt, bij een tweede agent wordt een gedeelte van het salaris ingehouden, een derde agent krijgt geen straf en bij een vierde agent is de uitslag nog niet bekend.

Elf medewerkers van de politie Amsterdam zaten, samen met een medewerker van het Politiedienstencentrum en een medewerker van de eenheid Rotterdam, in appgroepen in wisselende samenstellingen. Het gaat om politiemedewerkers die niet werkten als agent. De uitspraken in de appgroepen waren racistisch ("Goed zo...Ga eens door" in reactie op een filmpje van een man met een donkere huidskleur die zich ophangt aan een stuk wc papier) en nazistisch ("Geil" in reactie op een afbeelding van een Nederlands stembiljet met daarop A. Hitler - Berlijn"). Een van de appgroepen heette "Krieg buitenveldert." Buitenveldert is een wijk in Amsterdam-Zuid waar veel Joden wonen. In een andere appgroep werd gewed op het aantal moorden in Amsterdam. Deze teksten zijn afkomstig uit de adviezen van de commissie AGFA. Vier politiemedewerkers zijn onvoorwaardelijk ontslagen, zes medewerkers ontvingen voorwaardelijk ontslag en één medewerker kreeg een berisping.

De politie Midden-Nederland is een onderzoek gestart naar negen politiemedewerkers omdat zij mogelijk discriminerende en/of seksistische uitingen hebben gedaan in het bijzijn van collega's. Ook is hun gedrag mogelijk grensoverschrijdend en onveilig geweest. Eén agent is buiten functie gesteld, zes agenten zijn tijdelijk naar een ander team verplaatst.