Gepubliceerd: 23 Mar 2021
Aangeboden petitie
De Eerste Kamer heeft vandaag een petitie ontvangen van Controle Alt Delete. De petitie roept op om politiegeweld te verminderen, racisme bij de politie tegen te gaan en het systeem te hervormen. De handtekeningenactie is ondertekend door duizenden mensen.
De rechtsstaat is een voorwaarde voor het beschermen van gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid in Nederland. Het is dan ook de taak van de Eerste Kamer om erop toe te zien dat wetsvoorstellen binnen deze kaders vallen. Met de petitie die wij vanochtend aangeboden hebben willen wij Eerste Kamerleden erop wijzen dat wij ons zorgen maken over het rechtsstatelijk karakter van het wetsvoorstel geweldsaanwending opsporingsambtenaren.
De petitie is gericht op 30 maart, wanneer de Eerste Kamer een nieuwe wet over politiegeweld bespreekt. Onderdeel van het wetsvoorstel is een vergaande verruimingvan de geweldsbevoegdheden van de politie. De petitie roept onder andere op om de taser niet in te voeren en een onafhankelijk integriteitsbureau in het leven te roepen. Controle Alt Delete vraagt de Eerste Kamer om niet in te stemmen met het wetsvoorstel
Gevoelig moment
De petitie komt op een gevoelig moment. Terwijl de Eerste Kamer op het punt staat om in stemmen met de verruiming van de geweldsbevoegdheden voor agenten, ligt de politie juist nu onder vuur vanwege geweldsincidenten. Ernstige geweldsincidenten tegen coronademonstranten in de afgelopen maanden, de buitenproportionele inzet van de politiehond en ontbrekende onderbouwingen om de taser in te voerenondermijnen het vertrouwen in de politie. Tegelijkertijd rommelt het intern: de geweldsincidenten, racistische opmerkingen en de wijze waarop de leiding hiermee om gaat zorgen voor interne spanningen.
Inhoudelijke kritiek
De nieuwe ambtsinstructie, die de demissionaire Minister van Justitie en Veiligheid recent doordrukte, geeft de politie fors ruimere bevoegdheden om geweldsmiddelen in te zetten. Zo wordt de taser (het stroomstootwapen) ingevoerd en worden de bevoegdheden om rubberkogels te gebruiken enorm verruimd. Ook krijgt de politie meer mogelijkheden om het vuurwapen in te zetten.
Oproep aan Eerste Kamer
Het wetsvoorstel dat op 30 maart besproken wordt brengt de rechtsstatelijkheid van het overheidsoptreden in gevaar, doordat de bevoegdheden van de politie verruimd worden, terwijl er geen onafhankelijk toezicht is op de rechtmatigheid van dat optreden. Wij vragen Eerste Kamerleden dan ook met klem om tegen het wetsvoorstel te stemmen.
Event: CAD #8
Op dinsdag 23 maart om 20.30 gaat Controle Alt Delete tijdens een live stream in gesprek met Gerrit van der Burg, voorzitter van het college van procureurs-generaal van het Openbaar Ministerie. Centraal staat de vraag wat de rol en verantwoordelijkheid van het OM is in het begrenzen en normeren van discriminatie en geweld door de politie.
Bijlages
De stelling dat de geweldsbevoegdheden enorm verruimd worden is gebaseerd op een analyse door Controle Alt Delete en is hier terug te lezen. Op de site van de Eerste Kamer vindt u alle informatie over het wetsvoorstel. Op 30 maart wordt het wetsvoorstel besproken in de plenaire vergadering.
Aanvullende cijfers
De politie paste in 2019 ongeveer 24.000 keer geweld toe. Burgers deden vele honderden keren aangifte. Toch vervolgde het OM slechts een handvol agenten. De meeste geweldsincidenten werden intern afgedaan. Een overzicht van de aard van deze incidenten ontbreekt; toezicht op deze zogeheten VIK-afdoeningen is er niet (zie beantwoording vraag 25 en 27. Het WODC concludeerde in 2017 al dat het in Nederland ontbreekt aan een centrale externe instantie die toezicht houdt op het optreden van justitie en politie.