Nieuwe ambtsinstructie verruimt bevoegdheden politie om rubberkogels te gebruiken.
Gepubliceerd: 20 Jan 2019
(geüpdate op 22 januari 2019)
Bij optredens van de politie in Frankrijk hebben 14 mensen een oog verloren. De politie gebruikte o.a. rubberkogels tegen protestanten in gele hesjes. Bekijk hier de heftige verwondingen die mensen opliepen. Het nieuws wordt gebracht door de NOS en de Volkskrant. Zij beschrijven dat er in Frankrijk een felle discussie woedt over het gebruik van deze wapens. Wat zij nalaten te vertellen is dat Nederland op het punt staat om een nieuwe ambtsinstructie goed te keuren die de politie de bevoegdheid geeft om met rubberkogels te schieten. Rubberkogels mogen volgens de ambtsinstructie straks afgevuurd worden op demonstranten als zij een bedreiging vormen voor de openbare orde, en ook op mensen die op straat dingen vernielen (denk aan prullenbakken of bushokjes).
Wat mag de politie eigenlijk in Nederland?
Rubberkogels worden in de Nederlandse geweldsinstructie “niet-penetrerende projectielen” genoemd. Zoals waarschijnlijk bekend wordt de geweldsinstructie op dit moment grondig herzien. Dit is ook een van de onderwerpen die we bespreken bij Controle Alt Delete #6 op 28 januari. Vorige week organiseerde de Tweede Kamer eenronde tafelsessie over politiegeweld. Met betrekking tot rubberkogels staat de volgende wijziging in de ambtsinstructie:
In de huidige ambtsinstructie staat:
Artikel 11a: Het gebruik van een vuurwapen dat is geladen met niet-penetrerende munitie is slechts geoorloofd:
a. om een persoon aan te houden ten aanzien van wie redelijkerwijs mag worden aangenomen dat hij een voor onmiddellijk gebruik gereed zijnd wapen bij zich heeft en dit tegen personen zal gebruiken; ofb. om een persoon aan te houden die zich aan zijn aanhouding, voorgeleiding of andere rechtmatige vrijheidsbeneming tracht te onttrekken of heeft onttrokken.
In de concept ambtsinstructie, die nog niet goedgekeurd is, staat:
Artikel 11, lid 1: Het gebruik van een wapen dat is geladen met niet-penetrerende projectielen is slechts geoorloofd:
a. om een persoon aan te houden ten aanzien van wie redelijkerwijs mag worden aangenomen dat hij een voor onmiddellijk gebruik gereed zijnd wapen bij zich heeft en dit tegen personen zal gebruiken of aanstonds ander geweld tegen personen zal gebruiken; b. om een persoon aan te houden die zich aan zijn aanhouding, voorgeleiding of andere rechtmatige vrijheidsbeneming tracht te onttrekken of heeft onttrokken;c. om een persoon die de openbare orde in ernstige mate verstoort en niet direct kan worden aangehouden, tijdelijk weerloos te maken of te markeren, ten einde hem later aan te houden; d. ter verspreiding van samenscholingen of volksmenigten, die een ernstige en onmiddellijke bedreiging vormen voor de veiligheid van personen of zaken;e. ter verdediging tegen of voor het onder controle brengen van agressieve dieren;f. om direct gevaar voor het leven van personen of voor het ontstaan van zwaar lichamelijk letsel af te wenden.
Zoek de verschillen
Het grote verschil springt direct in het oog. Nu mag de politie rubberkogels inzetten tegen iemand van wie het aannemelijk is dat hij een gereed wapen heeft, of die zich aan zijn aanhouding probeert te onttrekken. Straks mag de politie rubberkogels ook gebruiken tegen mensen die de openbare orde verstoren (bijvoorbeeld demonstranten) en tegen mensen die een “onmiddelijke bedreiging vormen voor de veiligheid van [..] zaken” (denk aan bushokjes vernielen). Met de nieuwe ambtsinstructie zijn Franse toestanden om de hoek.
De instructie is om te schieten op het lichaam. Dat lukt kennelijk niet altijd: al 14 mensen hebben een oog verloren! Bovendien liegen de beschrijvingen van mensen die op hun lichaam geraakt zijn er niet om: mensen hebben buitengewoon veel pijn en moeten hevig bloeden.
Wel bevoegdheid, nog geen wapen
De wijziging van de ambtsinstructie betekent niet direct dat de politie met rubberkogels mag gaan schieten. In het Besluit bewapening en uitrusting politie is namelijk nog niet geregeld dat de politie deze wapens tot zijn beschikking heeft. De politie mag het wapen dus nog niet gebruiken, maar er wordt wel al geregeld hoé de politie het wapen mag gebruiken en wanneer het mag worden ingezet. De verruiming van de bevoegdheden om met rubberkogels te mogen schieten is opmerkelijk: waarom wordt de ambtsinstructie zo enorm verruimd, als de politie deze wapens niet heeft?
Uit de uitnodiging van dit congres (link naar 'domeindag', zie workshop 3) blijkt dat de politie zich intern oriënteert op het rubberkogelwapen. TNO heeft er kennelijk al een onderzoek naar gedaan, en ook de politieacademie onderzocht het wapen. De uitkomsten hiervan zijn niet publiek gemaakt.
Het wordt hoog tijd dat Nederlandse journalisten en politici eens in de nieuwe ambtsinstructie duiken! Kom 28 januari naar Controle Alt Delete #6 in de Melkweg in Amsterdam.