Rechtszaak gewonnen
Twee jaar geleden wonnen wij met een coalitie van burgers en maatschappelijke organisaties de rechtszaak tegen de Koninklijke Marechaussee. Het hof oordeelde dat het gebruik van ‘ras’ in selectiebeslissingen en risicoprofielen leidt tot discriminatie en daarom verboden is. Mede dankzij onze inzet hebben zowel de Koninklijke Marechaussee als de politie nieuw beleid vastgesteld om etnisch profileren tegen te gaan.
Kabinet beperkte reikwijdte arrest
Goed nieuws, maar niet goed genoeg. Het kabinet Rutte IV vond namelijk dat de uitspraak niet gold voor de rest van de overheid, zoals de Belastingdienst. Daarom hebben we ons ervoor ingezet dat het verbod op etnisch profileren voor de hele overheid zou gelden. Dat is nu gelukt.
Nieuw beleid: landelijke werking
Deze maand publiceerde het College voor de Rechten van de Mens een nieuw toetsingskader voor het gebruik van etniciteit in risicoprofielen. Daarin staat (zie pag. 26) dat etniciteit nooit een onderdeel van een risicoprofiel mag zijn. Dat geldt niet alleen voor de overheid, maar ook voor private partijen zoals banken of supermarkten.
Grote impact van de rechtszaak
Nu, in 2025, lijkt het vanzelfsprekend dat etniciteit geen rol mag spelen in risicoprofielen. Maar voordat wij de rechtszaak wonnen stelde de Nederlandse overheid nog dat de Koninklijke Marechaussee mede op grond van etniciteit mensen mocht controleren aan de grens. Het College voor de Rechten van de Mens adviseerde zelfs dat andere overheidsinstanties etniciteit mochten gebruiken in risicoprofielen.
Dankzij onze zaak tegen de Koninklijke Marechaussee en de vele gesprekken die we hebben gevoerd, is er eindelijk een brede overtuiging dat etnisch profileren ontoelaatbaar is. Het verbod op etnisch profileren heeft nu een grotere werking gekregen – niet alleen bij de overheid, maar ook in de private sector. Wat ooit werd verdedigd als een legitiem middel, wordt nu erkend als discriminatie. Deze doorbraak laat zien hoe juridische strijd concrete, maatschappelijke verandering teweeg kan brengen.
Steun ons
We zijn nog lang niet klaar. Wil je ons helpen om door te gaan met het bestrijden etnisch profileren en institutioneel racisme? Steun ons werk met een donatie. Elke bijdrage maakt een verschil!