Conclusie: geen sprake van discriminatie bij bureau Hoefkade. Kort is de illusie, lang de spijt.
Gepubliceerd: 03 Dec 2019
Wat is er gebeurd
De politie publiceerde gisteren de resultaten van een intern onderzoek. Het onderzoek ging over een incident in oktober 2018 waarbij een jongen van 18 mishandeld werd door de politie. Daarnaast onderzocht de politie de werkcultuur op bureau Hoefkade. Samen met twintig maatschappelijke organisaties dienden wij recent een klacht in tegen de eenheidsleiding van Den Haag vanwege het niet optreden tegen misstanden. Wij volgen de gebeurtenissen daarom op de voet.
Mishandeling en machtsmisbruik
Een jongen van 18 werd bij zijn aanhouding "meermaals" geslagen met een wapenstok. Daarna hebben de agenten valse proces-verbalen opgesteld over wat er gebeurd is. In het cellencomplex (de jongen liep inmiddels mank) maakte een agent een filmpje van hem, dat hij deelde in een appgroep met andere agenten. De politie maakte vandaag bekend dat de vier betrokken agenten gestraft zijn. Lees hier het hele politiebericht. De korte samenvatting is dat er maar één agent "buiten functie" gesteld is (zijn voorgenomen strafontslag is medegedeeld). Dit heftige incident raakt aan de kern van de integriteit van de politie. Het is onbegrijpelijk dat agenten die een ambtseed afgelegd hebben, liegen over buitenproportioneel politiegeweld en machtsmisbruik en daarmee bewust misstanden aan het zicht onttrekken.
Geen woord over discriminatie
In het hele persbericht rept de politie met geen woord over discriminatie. De politie vermeldt ook niet dat de jongen van 18 een Marokkaans-Nederlander is (bron NRC). Dat doet ertoe, want eerder zagen wij al dat er bij Hoefkade agenten zijn die zichzelf de ‘Marokkanenverdelgers’ noemen. Meerdere klokkenluiders hebben dat tegen NRC verklaard. En wat blijkt: de agenten die betrokken waren bij het machtsmisbruik záten in diezelfde appgroep waarin aan agenten gerefereerd werd als 'Marokkanenverdelgers'. Volgens de politie is echter uit het "onderzoek niet gebleken dat er sprake is van racisme of discriminatie." De eenheidsleider Paul van Musscher zei gisteren dat de term 'Marokkanenverdelger' niet in het onderzoek naar voren kwam.
Politie kan optreden
De politie is in staat om krachtig op te treden tegen misstanden. Porno kijken en het lekken van politie-informatie worden streng bestraft. Geweldsincidenten worden nauwelijks bestraft - nu dus wel, heel goed! - maar tegen discriminatie en racisme wordt nooit opgetreden. Dat is precies waar wij samen met twintig maatschappelijke organisaties om vragen.
Klokkenluiders steken hun nek uit maar worden niet gehoord
Het is opvallend: de meldingen die verschillende klokkenluiders deden bij NRC blijken niet terug te komen in het onderzoek van de politie. Dus wat is er aan de hand? Het is onwaarschijnlijk dat de klokkenluiders hun baan op het spel gezet hebben en daarbij gelogen hebben over wat er gezegd en gedaan is. Ook de klokkenluiders hebben een ambtseed afgelegd. Je mag dus verwachten dat als zij verklaren dat ze gehoord hebben dat agenten het hebben over 'Marokkanenverdelgers' dat dit klopt. Hoe kan het dat de Eenheidsleiding van Den Haag dat de term 'Marokkanenverdelger' niet is voorgekomen in het onderzoek terwijl klokkenluiders ook gehoord zijn in dit onderzoek en dit wel verklaard hebben.
Vraagtekens bij verloop van onderzoek
Hebben de interne onderzoekers wel goed genoeg gezocht? Hoe is het onderzoek eigenlijk verlopen? Hebben de agenten van het onderzochte team slim hun verklaringen op elkaar afgestemd? Zijn de appgesprekken snel gewist? Of is het zo dat discriminatoire uitingen door de onderzoekers niet als discriminerend beoordeeld zijn? Neem de term 'goudzoekers' waarvan de eenheidsleider zegt dat het geen discriminatie is. Dit is een discriminatoir beladen term. De term wordt niet gebruikt tegen politiemensen met een 'wit uiterlijk'. Een ander vraagteken kan geplaats worden bij het toezien op het lopend onderzoek. De interne onderzoekers van VIK werken onder leiding en verantwoordelijkheid van de eenheidsleiding - de eenheidsleiding bepaalt welke onderzoeken VIK wel en niet doet. De slager keurt zijn eigen vlees en wij van wc-eend adviseren wc-eend.
De politie zou het hele onderzoek integraal moeten publiceren, zodat iedereen kan controleren hoe het onderzoek is uitgevoerd, wat er gevonden is en hoe de politie de bevindingen beoordeeld heeft. De uitgestuurde persverklaring belicht slechts (een deel van) de uitkomst en niet het hele proces. Het is cruciaal voor het vertrouwen en de legitimiteit van de politie dat er maximale transparantie betracht wordt. Wij zijn niet diegene die de legitimiteit van de politie in gevaar brengen, dat doet de politie zelf door niet eerlijk en transparant te zijn.
Doe onafhankelijk onderzoek
Als de politie Den Haag daadwerkelijk bereid is de werkcultuur kritisch tegen het licht te houden – en daarvan te leren - moet zij ander (onafhankelijk) onderzoek laten doen naar patronen van achterstelling, achterstand en discriminatie. Kijk naar discriminatie als een optelsom van ervaren discriminatie, subtiele vormen van nadelige behandeling, vijandige bejegening, uitsluiting, micro agressie, discriminerende opmerkingen, pesten, etc. Individuele uitingen zijn mogelijk niet van dien aard dat deze aangemerkt kunnen worden als strafbare discriminatie. In een analyse van de groepscultuur en omgangsvormen kunnen wel degelijk vooroordelen en problematische stereotypen ten aanzien van mensen met een migratieachtergrond blijken. Wanneer een onderzoek zich beperkt tot specifieke voorvallen zullen deze veelal niet als strafbare discriminatie kunnen worden gekwalificeerd. Maar dit betekent niet dat er geen sprake is van discriminatie en racisme.
De jarenlange signalen, meldingen en klachten zijn de laatste jaren wellicht wel minder dan in het recente verleden, maar houden aan. Het type onderzoek dat de eenheidsleiding van Den Haag heeft laten doen, door interne onderzoekers, met een vertrouwelijk onderzoeksrapport en met alleen summiere informatie over de voorgenomen disciplinaire maatregelen zal niet voldoende zijn om de gevoelens en gevallen van discriminatie en racisme zowel op de werkvloer als in de samenleving weg te nemen.
Onze conclusie
Uit het persbericht van de politie van vandaag blijkt dat de eenheidsleiding niet heeft opgetreden tegen discriminatie binnen de politie of door agenten op straat. Volgens de eenheidsleiding is het immers geen probleem. De zorgen over het uitblijven van maatregelen door de eenheidsleiding Den Haag leven daarmee voort.