Wat is er gebeurd?
De zwarte man die in 2020 bij zijn aanhouding in Dordrecht werd uitgescholden voor ‘kutn*g*r’ stond vandaag als verdachte voor de rechtbank. Het Openbaar Ministerie verdacht hem van het plegen van geweld tegen de politie en eiste een gevangenisstraf van 228 dagen. De drie Rotterdamse agenten die bij de aanhouding betrokken waren, waaronder de scheldende agent, eisten een schadevergoeding van duizenden euro’s van de man.
Kort samengevat
De rechter constateert het volgende. Er was sprake van buitenproportioneel geweld tegen meerdere burgers, een racistische scheldpartij, een vrouw uitmaken voor trut en agenten die dit willens en wetens niet opschrijven in het proces-verbaal. De zwarte man krijgt daarom geen straf, maar wat gebeurt er met de agenten?
Uitgebreide beschrijving
Drie politiemensen gingen naar een melding van overlast in Dordrecht, zo beschreef NRC eerder. Zij kregen de deur van een flat niet open. Een zwarte man, die met de overlast niets te maken had, kwam naast de agenten staan. Hij adviseerde om de deur open te trappen. De agent negeerde het advies van de zwarte man, bevestigde dat hij chagrijnig was, waarop de man de agent voor ‘paardenlul’ uitmaakte.
De zwarte man liep weg, waarop de politieagent achter hem aan kwam. De agent pakte de man vast aan zijn kraag en “gooide hem met een zwaaibeweging” over een laag hekje op het gras. Een andere zwarte man, zijn witte vrouw en hun zoon raakten vervolgens in het conflict betrokken omdat ze de agenten aanspraken op hun gedrag. Dit leidde tot een worsteling waarin uiteindelijk iedereen betrokken raakte.
De vrouw gilde toen de politie tegen haar pepperspray inzette. Een agent riep haar toe: “dat krijg je er van trut”. Toen de zwarte man en de vrouw werden aangehouden zei een andere agent tegen de zwarte man: “kutn*g*r”. Na de aanhouding, wanneer alle verdachten buiten beeld zijn, praatten de agenten met elkaar na. Een van de later aangekomen agenten zegt dan: “Weet je waar ik nou zo van baal? Er zijn beelden van.” Ja, antwoordde de eerdere agent: “dan blijkt dat ik zomaar dat n*g*r deed hè.”
Weet je waar ik nou zo van baal? Er zijn beelden van (betrokken agent uit Dordrecht)
Feit: proces-verbaal onvolledig
De rechtbank bekeek de camerabeelden en de processen-verbaal die de politie opmaakte. Daaruit bleek dat de politieagenten zowel de racistische uiting als het toegepaste geweld door de agenten niet opschreven. Klappen tegen de rug van de man, klappen op het hoofd van de vrouw en klappen tegen het hoofd van de zoon: ze zijn niet in het dossier terug te vinden. Ook de opmerking “dat krijg je er van trut” staat niet in het proces-verbaal.
Recht op eerlijk proces geschonden
De rechtbank vindt dat de agenten buitenproportioneel geweld hebben gebruikt. Dat geweld begon op het moment dat de persoon die ‘paardenlul’ riep met geweld werd aangehouden, terwijl hij zich niet verzette. Volgens de rechtbank had de agent op dat moment niet zoveel geweld mogen gebruiken.
De rechtbank stelt ook vast dat er een racistische uitlating gedaan is. De agent die deze uitspraak deed schreef dit volgens de rechtbank “doelbewust” niet op in het proces-verbaal. Het kan geen vergissing zijn, zegt de rechtbank, omdat ze het onderling ná de aanhouding met elkaar bespraken. Door dit alles is het recht op een eerlijke behandeling van de zaak “op grove wijze” in het gedrang gekomen. De rechtbank concludeert dan ook dat het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk is. De drie agenten die een schadevergoeding eisten van de man worden ook niet-ontvankelijk verklaard. De zwarte man van het gezin krijgt dan ook geen straf en hoeft geen schadevergoeding te betalen. Maar wat gebeurt er nu met de agenten?
Reactie Controle Alt Delete
De politie
Bij RTV Rijnmond zei de agent: "Wat ik gezegd heb, klopt niet. Ik zou het willen terugdraaien, dit is taal die ik niet gebruik.” Dit lijkt op een excuses, maar toch koos deze agent er voor om in beroep te gaan tegen de eerdere boete die hij van het OM kreeg. Ook besloot de agent om niet in het proces-verbaal op te nemen wat hij gezegd had en dat er geweld gebruikt was. De agent koos er bovendien voor om aangifte te doen tegen de man én een schadevergoeding te eisen van hem. Hieruit blijkt niet een schuldbewuste houding.
Bij racistische opmerkingen is het devies sinds 8 juni j.l.: ontslag tenzij er omstandigheden zijn waaruit iets anders blijkt. Uit het oordeel van de rechtbank blijkt dat de agenten het zeiden, dat ze het met elkaar nabespraken, dat ze wisten dat er camerabeelden waren en dat ze het toch buiten het proces-verbaal hielden. Ontslag dus, voor de agent die deze opmerking maakte en sancties voor de overige betrokken agenten die dit wisten maar niet handelden en niet ingrepen toen zowel de racistische opmerking als het toegepaste geweld werden weggelaten in het proces-verbaal.
We belden met de politie en vroegen of deze agent nu ontslagen wordt, gezien het nieuwe standpunt van de politie dat ontslag volgt op racisme. De agent werkt nu nog op straat in de eenheid Rotterdam. Een woordvoerder van de Rotterdamse politie kon niet aangeven of deze agent nu ontslagen wordt. Een woordvoerder van de korpsleiding gaf aan dat het de verantwoordelijkheid is van de Rotterdamse politiechef Fred Westerbeke om hier een beslissing over te nemen: “Hij is eerste aanspreekpunt als het gaat om de mensen in zijn eenheid. Hij heeft de eerste werkgeversverantwoordelijkheid.”
Het Openbaar Ministerie
Het OM stelde dat zij “geen racistische uitlating hebben gehoord” op de camerabeelden. Daaruit trekken wij de conclusie dat schelden met ‘kutn*g*r’ nog steeds niet als een racistische uitlating wordt beoordeeld door het OM. Dit roept vragen op over de wijze waarop het Openbaar Ministerie in de samenleving staat en de wijze waarop zij kiezen om zaken al dan niet voor de rechter te brengen.
Op 23 maart 2021 gingen wij hier al over in gesprek met de voorzitter van het College van procureurs-generaal van het Openbaar Ministerie, Gerrit van der Burg. Wij bespraken schelden met gebruik van het woord n*g*r met hem en vroegen wanneer dat strafbaar is. Hij gaf toen aan dat de context waarin een uitlating wordt gedaan bepaalt of het strafbaar is. Daarbij weegt het OM mee of een uitlating de persoonlijke waardigheid schendt en of het onnodig grievend is. Een agent die een aangehouden verdachte uitmaakt voor kutn*g*r – dat valt er volgens het OM dus niet onder. Wij roepen het College van procureurs-generaal op om dit standpunt publiekelijk aan te passen.
(Kijk vanaf minuut 26 voor het fragment waar wij op doelen)