Controle Alt Delete onderzocht op welke cijfers de gemeente Amsterdam deze aanvraag baseerde. Data over geweld tegen boa’s staan in het GIR: de gemeentelijke incidenten registratie. Deze database is niet publiek toegankelijk, ook voor gemeenteraadsleden niet. De gemeente Amsterdam beantwoordde wel de vragen die Controle Alt Delete hierover stelde. Dit artikel is geschreven op basis van deze antwoorden.
Neemt geweld toe?
Uit het GIR blijkt dat fysiek geweld tegen boa’s in Amsterdam de afgelopen jaren gelijk bleef of zelfs afnam. Verbale agressie en bedreigingen namen wel flink toe. Boa’s die dit registreren bepalen zelf of er sprake is van verbale agressie (zoals schelden) of bedreiging (‘ik weet waar je woont’). Bij team TSI daalde het aantal geweldsincidenten tegen boa’s flink. In team Centrum nam het aantal geweldsincidenten niet toe.
Aantal boa’s per buurt
Het aantal boa’s per buurt verandert per jaar. Daarom vroeg Controle Alt Delete ook naar de boa-bezetting in Amsterdam. Uit deze cijfers blijkt dat het aantal boa's in 2022 flink toenam.
We zetten vervolgens het aantal boa’s (in FTE) af tegen het aantal geweldsincidenten. Het niet fysieke geweld laten we buiten beschouwing. Dan blijkt dat het aantal incidenten van fysiek geweld per boa flink daalde. Over de hele stad genomen daalde het aantal incidenten per boa met meer dan de helft, net als in team Centrum. Bij team TSI is in 2021 een daling ingezet die zich voortzette in 2022.
Maar hoe zit het dan met niet-fysiek geweld, nam dat wel toe? Wanneer je het aantal niet-fysieke geweldsincidenten afzet tegen het aantal boa's (in FTE) dan zie je dat het toenam ten opzichte van 2020, en afnam ten opzichte van 2021.
Reactie gemeente: komt door de wapenstok
In een reactie zegt de gemeente Amsterdam: “Het klopt dat er geen toename is van fysiek geweld tegen boa’s en dat deze toename wel wordt gesignaleerd in de (non) verbale agressie en/of bedreiging.” Volgens de gemeente kwam dit door de pilot met de wapenstok: “Had de pilot korte wapenstok niet plaatsgevonden dan was het zeer aannemelijk dat in 2022 het fysieke geweld – kwantitatief - was toegenomen ten opzichte van voorgaande jaren.” Deze verklaring van de gemeente roept vragen op. De pilot met de wapenstok vond namelijk alleen plaats bij team Centrum, terwijl de daling van fysiek geweld tegen boa’s over de hele linie zichtbaar is. De pilot met de wapenstok in alléén team Centrum kan deze daling over de hele linie niet verklaren.
Veiligheidsgevoel belangrijker dan daadwerkelijke onveiligheid
Hoewel verbaal geweld tegen boa’s toenam, daalde juist het fysieke geweld tegen boa’s. Dat heeft echter geen invloed op de vraag of de boa’s in het centrum van de hoofdstad met wapenstokken uitgerust moeten worden. Dat komt doordat het Ministerie van Justitie en Veiligheid heeft gesteld dat de feitelijke veiligheid van boa’s niet langer een doorslaggevend criterium is om over te gaan tot bewapening. Het gevolg: de nadruk is komen te liggen op het veiligheidsgevoel.
Boa’s moeten zich veilig voelen op straat, en de wapenstok kan daar een bijdrage aan leveren, zo is de gedachte. Het WODC deed in 2022 onderzoek naar boa’s die als pilot gebruik maakten van de wapenstok. De resultaten lieten zien dat er “geen direct verband is tussen het dragen van een korte wapenstok en een veiliger gevoel onder boa’s.” De wapenstok vergroot, volgens de onderzoekers, niet het veiligheidsgevoel.
Controle Alt Delete vraagt zich dan ook af wat de meerwaarde is van de wapenstok. Onderzoeker Jair Schalkwijk: “Boa’s voelen zich niet veiliger met een wapenstok en bovendien is fysiek geweld tegen boa’s de afgelopen jaren verminderd. Waarom wil de gemeente Amsterdam zo graag een wapenstok aan boa’s geven?