Een van de onderwerpen die wij vanuit Controle Alt Delete al jaren volgen, is steekincidenten. De reden hiervoor is dat een toename van incidenten leidt tot meer legitimatie voor politiecontroles en daarmee ook voor preventief fouilleren. Het aantal steekincidenten lijkt echter niet te stijgen; onder jongeren is het aantal steekincidenten zelfs fors gedaald.
Het nieuws kort samengevat
Het aantal verdachten van steekincidenten in Nederland is in 2023 gedaald met 9% ten opzichte van het voorafgaande jaar. De daling was het sterkst onder minderjarig verdachten, waarbij het aantal jonge verdachten zelfs met 20% daalde. Dit blijkt uit cijfers die de politie vrijgaf na een Woo-verzoek van Controle Alt Delete. Media berichtten echter niet over de geregistreerde daling. Volgens media, zoals dit door het ANP geschreven artikel, neemt messengeweld onder tieners juist toe.
Aantal steekincidenten op het niveau van 2018
De door de politie geregistreerde verdachten van steekincidenten bieden een goede indicatie van het aantal steekincidenten. In 2019 en 2020 was er een toename van het totaal aantal verdachten van steekincidenten ten opzichte van de voorgaande jaren. Er is echter geen onderzoek gedaan naar een mogelijke verklaring voor deze toename. In de jaren daarna stabiliseerde het aantal verdachten. In 2023 was er een daling te zien, waardoor het aantal verdachten van steekincidenten terugkeerde naar het niveau van 2018. Desondanks blijft het aantal verdachten nog steeds hoger dan in de jaren 2016 en 2017.
Jonge verdachten
De data over minderjarige verdachten zijn beschikbaar vanaf 2019. Daaruit blijkt dat er in 2020 een toename was, waarna het aantal minderjarige verdachten afnam. In 2023 was het aantal jonge verdachten van steekincidenten lager dan in alle voorgaande jaren.
Conclusie
Het totaal aantal verdachten van steekincidenten in Nederland daalde in 2023 tot het niveau van 2018. Onder minderjarige verdachten is de daling nog sterker zichtbaar. Robbert Salome, woordvoerder bij de korpsleiding van de nationale politie, geeft aan dat de politie geen verklaring kan geven voor de toename én daling van het aantal verdachten van steekincidenten. Volgens Controle Alt Delete is elk steekincident er één te veel. Toch is deze daling een positieve ontwikkeling. Hoewel de door de politie geregistreerde cijfers een daling laten zien in het aantal steekincidenten, wordt dit niet weerspiegeld in de berichtgeving. Deze manier van rapporteren draagt bij aan een vertekend beeld en kan leiden tot onnodige angst en verkeerde beleidsmaatregelen.
Onderzoeksverantwoording
Voor het jaar 2016 zijn deze data opgevraagd door EenVandaag. Voor de jaren 2017, 2018, 2019, 2020, 2021 en 2022 zijn deze gegevens opgevraagd door Controle Alt Delete. Voor het jaar 2023 weigerde de politie aanvankelijk om de gegevens te verstrekken, maar ze werden alsnog openbaar gemaakt na een Woo-verzoek van Controle Alt Delete. De cijfers in dit artikel zijn gebaseerd op een zoekslag die door de politie is uitgevoerd in de systemen van de politie. Er is gezocht naar het aantal verdachten van steekwapenbezit en steekwapengebruik bij zware en fatale geweldsdelicten (zoals zware mishandeling en (poging tot) moord/doodslag). De zoekopdracht omvatte (een combinatie van) termen zoals keukenmes, broodmes, stilet, priem, zwaard en/of termen die verwijzen naar de modus operandi (zoals: steken).