Nationaal ‘actieplan’ tegen etnisch profileren gaat helemaal niet over etnisch profileren.
Gepubliceerd: 24 Jun 2016
In deze blog behandelen we het het plan De Kracht van het Verschil. Dit document is dé nationale visie van de politie tegen discriminatie. Wanneer het over etnisch profileren gaat, verwijst de politie vaak naar dit document. Er zijn meedere versies in omloop: een interne en een publieke. Wij hebben alleen de publieke versie ingezien – we hopen dat we de interne documenten nog eens te zien krijgen.
We hebben dit document kritisch gelezen vanuit het perspectief van etnisch profileren: hoe gaat De Kracht van het Verschil helpen tegen etnisch profileren?
Inleiding
Ze schrijven dat ze er als politie voor iedereen willen zijn. Een plek in het hart van de samenleving is echter "niet vanzelfsprekend", gezien de grote diversiteit van Nederland. "We werken er hard aan om de ambitie er altijd en voor iedereen te zijn te blijven waarmaken". Super inleiding! Dit is helemaal waar het omdraait!
Eerste speerpunt: verbinding
"De politie is afhankelijk van informatie en vertrouwen van mensen." Ze leggen uit dat aan vertrouwen gebouwd moet worden en dat gaat de politie doen door "op nieuwe manieren het contact te zoeken." Hoe? "Door actief te werken om het onderlinge vertrouwen te vergroten [..]." Dat is een herhaling, maar serieus: hoe dan? Eén van de manieren (en bovendien de enige manier die ze noemen) is door de netwerken binnen de politie te ondersteunen (zoals Roze in Blauw, Caribisch netwerk, etc). Ze gaan de signalen die vanuit deze netwerken komen beter opvangen, want die signalen "maken ons als politie nog bewuster van de noodzaak ons te verbinden met alle delen van de samenleving".Kortom: ze gaan aan vertrouwen bouwen, om hun informatiepositie te verbeteren, maar ze kunnen niet aangeven hoe ze zich gaan "verbinden met de samenleving", alleen maar dat ze "bewuster moeten worden van de noodzaak tot verbinding". Als enige voorbeeld noemen ze het versterken van politienetwerken binnen de organisatie.- de ambitie is er voor iedereen te willen zijn is super. Als het gaat om etnisch profileren, dan is deze ambitie 'spot on'. Etnisch profileren is discriminatie door de politie, en leidt juist tot het gevoel dat de politie er niet voor jou is. Belangrijke vraag is daarom: hoe gaat verbinding helpen tegen etnisch profileren?- wanneer kan de politie zeggen dat de verbindingstargets gehaald zijn?
Tweede speerpunt: strijd tegen discriminatie
"De politie wil laten zien dat ze de strijd tegen allerlei vormen van discriminatie uiterst serieus neemt." Geweldig nieuws! "Dat doen we door nog meer werk te maken van het beter registeren, opsporen en vervolgen van discriminatie".- los van de vraag hoe vaak het voorkomt, is etnisch profileren volgens de politie niet ook een vorm van discriminatie? En zo ja, valt het dan onder de "vormen van discriminatie" die de politie serieus gaat nemen? Hier wordt niets over gezegd.- ook al erkent de politie niet dat etnisch profileren structureel voorkomt, de politie erkent wel dat het gebeurt. Welke concrete maatregelen onderneemt de politie om dit te voorkomen, en het op te sporen en te vervolgen? Ook hier wordt niets over geschreven.
Derde speerpunt: werkcultuur bij de politie
"Het bestrijden van discriminatie en uitsluiting draagt bij aan een inclusieve samenleving". Helemaal mee eens! "We werken in onze eigen organisatie ook aan een inclusieve cultuur." Super! "Het veranderen van een cultuur is iets dat met en door de hele organisatie moet gebeuren”, en “de cultuur moet versterkt worden door naar elkaar te luisteren, en elkaar aan te durven spreken.” Driewerf ja!- het veranderen van een cultuur is een gigantische ambitie. Het is noodzakelijk, want uit onderzoek van Sinan Cankaya blijkt dat er ook binnen de politie veel discriminatie is. Iedere agent kan wel een collega noemen waarvan hij denkt dat die het hart niet op goede plek heeft. Een rotte appel, zogezegd. Wanneer en hoe gaat de politie de rotte appels uit de mand halen?- de politie lijkt niet in staat om rotte appels uit de mand te halen. Waarom kan de politie agenten die racistisch handelen niet gewoon ontslaan? En als dat niet gebeurt, mogen we dan niet spreken van een systematisch en institutioneel probleem?
Vierde speerpunt: meer variëteit in de politieteams
"Meer variëteit [...] zorgt er voor dat we beter politiewerk leveren en vergroot het aanpassingsvermogen en de innovatiekracht." Ze gaan de komende jaren meer mensen met een "dubbele culturele achtergrond" binnenhalen en binnenhouden. Dan komt het eerste (en enige) concrete target in het document: "20% van de nieuw te benoemen leidinggevenden heeft een dubbele culturele achtergrond en de helft is vrouw."- hamvraag hier: hoe gaat dit helpen tegen etnisch profileren?
Conclusie
Het is uitermate teleurstellend dat het begrip “etnisch profileren” niet eens voorkomt in het document De Kracht van het Verschil. Het is een arbeidsorganisatorische visie op culturele diversiteit op de werkvloer, en een statement tegen discriminatie in de samenleving. De politie heeft daar inderdaad een rol in en het is goed om te lezen dat het die handschoen opneemt.
Als een ‘actieplan’ tegen etnisch profileren schiet de Kracht van het Verschil schromelijk tekort. Zolang we de interne achterliggende documenten niet gezien hebben, mogen we er van uit gaan dat de nationale politie géén actieplan tegen etnisch profileren heeft.