- ONDERZOEK - "Allochtone" agent vaak betrokken bij corruptie, zeggen Telegraaf en Volkskrant. Controle Alt Delete onderzoekt waarop deze conclusie gebaseerd is.
Gepubliceerd: 15 Sep 2017
Chocoladeletters in Elsevier, de Telegraaf en de Volkskrant: allochtone agenten zijn vaker corrupt!
Pikante koppen, zeker omdat er de afgelopen tijd ruime aandacht is bij de politie voor het werven van meer medewerkers met een migratieachtergrond. Gaat dat leiden tot meer corruptie en fraude binnen de politie? We zijn het rapport even ingedoken om te kijken hoe deze koppen tot stand zijn gekomen.
Het onderzoek
Als we het onderzoek in opdracht van het WODC lezen, blijkt dat het onderzoek niet gaat om een studie naar hoe agenten met een migratie achtergrond functioneren bij de politie. Nee, het is een breed onderzoek naar georganiseerde criminaliteit en integriteitsschendingen zoals corruptie, lekken en misbruik van bevoegdheden. Het onderzoek is gedaan naar medewerkers van de Rijksrecherche, de Kmar, de douane en de politie. Maar omdat er veel meer politiemensen zijn, gaat het onderzoek in grote mate over politiemedewerkers.
In de samenvatting staan meerdere interessante conclusies, die niet dezelfde aandacht kregen in de krant als de bevinding dat agenten met een migratie achtergrond vaker betrokken zijn bij integriteitsschendingen. Hier drie belangrijke conclusies.
Conclusies uit het onderzoek die de media niet haalden
- Leidinggevenden weten niet wat de werknemers doen: “In gesprekken met politiemedewerkers was het tekortschietende functioneel toezicht van leidinggevenden op hun medewerkers een frequent terugkerend thema.”
- Criminelen infiltreren en zoeken actief informanten: “In het criminele milieu lijkt de overtuiging te hebben postgevat dat, anders dan in het verleden het geval was, de eigen inspanningen niet primair gericht moeten zijn op het ontwijken van de overheid. Het kan vanuit crimineel perspectief bezien ook uitermate zinvol zijn om dicht tegen de overheid en in dit geval de rechtshandhaving aan te kruipen.”
- Omdat de logistieke systemen helemaal geautomatiseerd zijn, kunnen de databestanden altijd en overal geraadpleegd worden. Dat maakt inzicht in de gegevens heel gemakkelijk: “Wanneer criminelen gebruik kunnen maken van de kwetsbaarheden van het digitale communicatieverkeer – al dan niet met de hulp van medewerkers van rechtshandhavingsorganisaties – dan zullen zij dat niet laten.”
De studie schetst een profiel van de mensen die integriteitsschendingen begaan. Het zijn met name “personen die beschikken over weinig zelfcontrole, slecht om kunnen gaan met tegenslag en frustraties (zowel beroepsmatig als privé) en gedreven worden door een hang naar een avontuurlijker, meeslepender en (soms ook) luxueuzer bestaan.”
De onderzoekers bekeken 256 signalen over de periode 2012 - 2016, waarvan 200 speelden bij politie. Bij nader onderzoek konden 80 zaken gekoppeld worden aan georganiseerde criminaliteit. Van deze 80 zaken is bij ongeveer 40% een medewerker met een migratie achtergrond betrokken, terwijl (bij de politie) maar 7% van de medewerkers een migratieachtergrond heeft.
Weer allochtonen. Toeval?, zou het AD vragen. Maar de vraag is natuurlijk: hoe komt het nou dat deze agenten zo vaak naar voren komen in integriteitsonderzoeken in verband met georganiseerde criminaliteit? Op pagina 62 gaan de onderzoekers in op de mogelijke oorzaken van oververtegenwoordiging.
Oorzaak 1
Er is ”een overmatige aandacht binnen de diensten die belast zijn met onderzoek naar integriteitsschendingen voor gevallen waarbij functionarissen met een migratie-achtergrond zijn betrokken.”
Hun antwoord: “Het onderzoek kan de mogelijkheid van selectieve waarneming in dit verband weliswaar niet volledig uitsluiten, maar zowel het kwantitatieve als het kwalitatieve onderzoeksmateriaal bevatten voldoende aanwijzingen voor de conclusie dat we hier niet te maken hebben met een selection bias.”
Wij lezen hierin geen argumenten dat er géén sprake is van een selection bias. We zijn wel heel benieuwd naar het kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeksmateriaal.
Even verderop staat: “Het feit dat 80% van de deelnemers aan de besloten themamiddag instemde met de stelling dat “in de rechtshandhaving werkzame functionarissen met een migratieachtergrond een verhoogd risico lopen om vanuit de georganiseerde criminaliteit te worden benaderd”, kan dan ook niet worden afgedaan als een vorm van vooringenomenheid of discriminatie.”
Is dit het kwantitatieve materiaal? Dit is een survey die gedaan is onder 58 mensen op een themamiddag, waar vooral mensen aanwezig waren die zich inzetten tegen integriteitsschendingen, denk aan medewerkers van VIK. De vraag in de survey was: “In de rechtshandhaving werkzame functionarissen met een migratieachtergrond lopen een verhoogd risico om vanuit de georganiseerde criminaliteit te worden benaderd.” Van de 58 ondervraagden was 80% het hiermee eens.
Als 80% van de medewerkers die zich inzetten tegen corruptie denken dat mensen met een migratieachtergrond een verhoogd risico vormen, dan mag je wel spreken van een selection bias. Waarom melden de onderzoekers dat dit geen discriminatie is, en waar is deze conclusie op gebaseerd? Het wordt verder niet toegelicht.
Oorzaak 2
“De kans dat een rechtshandhaver in zijn familie- of kennissenkring iemand kent die met politie/justitie in aanraking is geweest is voor iemand met een migrantieachtergrond dan ook groter dan voor een autochtone collega.”
Hier mist een zin, namelijk: omdat mensen met een migratieachtergrond oververtegenwoordigd zijn in de criminaliteitsstatistieken. Kennelijk is dit zo common sense, dat de onderzoekers het niet nodig vonden om het op te schrijven.
Oorzaak 2 is etnisch profileren op meta-niveau: omdat mensen met een migratieachtergrond oververtegenwoordigd zijn in de criminaliteitsstatistieken, kennen ze verhoudingsgewijs meer criminelen, en daarom zijn ze vatbaarder voor integriteitsschendingen als ze binnen de politie werken.
Oorzaak 3
“Spanning tussen trouw aan de eigen achterban aan de ene kant en loyaliteit aan de handhavingsorganisatie aan de andere kant.”
Deze agenten zijn niet alleen afkomstig uit een groep die relatief vaker crimineel gedrag vertoont, ze hebben ook een loyaliteitsconflict. Dat zou impliceren dat Marokkaans-Nederlandse agenten die zich schuldig maken aan integriteitsschendingen, dat alleen doen met Marokkaans-Nederlandse agenten. Want als Marokkaans-Nederlandse agenten heulen met Surinaamse, Nederlandse of Antilliaanse criminelen, dan is er geen sprake van een loyaliteitsconflict. Dit is in deze studie niet onderzocht, en het is onduidelijk of dat in de genoemde literatuur wel onderzocht is.
Bij 40% van de onderzochte integriteitsschendingen zijn “allochtone” agenten betrokken, dus bij 60% niet. Er worden in het rapport geen culturele oorzaken gegeven voor de “autochtone” agenten die zich hier schuldig aan maken. Kennelijk is er een wezenlijk verschil tussen de beide groepen in culturele termen, dat rechtvaardigt dat we bij agenten met een Nederlandse-Nederlandse achtergrond gewoon mogen zeggen: they’re in it for the money!
Onze conclusie
De Telegraaf en de Volkskrant lichten selectief een conclusie uit het onderzoek, en beïnvloeden daarmee de publieke beeldvorming over politieagenten met een migratieachtergrond, terwijl ze andere belangrijke bevindingen rechts laten liggen.