Europa kijkt mee met de toeslagenaffaire

Etnisch profileren door de Nederlandse overheid
In het rapport ‘Ongekend Onrecht’ constateert de onderzoekscommissie dat bij de uitvoering van de kinderopvangtoeslag grondbeginselen van de rechtsstaat zijn geschonden. Dit rapport heeft ertoe geleid dat het kabinet Rutte III is gevallen. In de kabinetsreactie op het rapport schreef de regering: "ouders met een niet-Nederlandse nationaliteit en ouders met een dubbele nationaliteit hadden meer kans om door de Belastingdienst gecontroleerd te worden."

OM laat discriminatie toe
Het huidige handelen van de overheid leidt tot structurele ongelijkheid tussen Nederlands mét en Nederlanders zonder migratieachtergrond en is in strijd met artikel 1 van de Grondwet. Toch gaat het OM niet over tot vervolging. Hoewel het voltallige kabinet is afgetreden, blijft er onvrede en teleurstelling bij de slachtoffers over de afhandeling van de toeslagenaffaire en is er geen enkele zekerheid dat etnisch profileren niet meer plaats zal vinden.

Art.1 van de Grondwet
Het institutioneel discriminatoir en racistisch handelen van de Belastingdienst, het falen van de ministeries SZW, JenV en de Rechtspraak heeft het vertrouwen van Nederlanders in de overheid en haar instituten ernstig beschadigd. Het beschermen van Art. 1 van onze grondwet is een noodzakelijke eerste stap in het tegengaan van discriminatie en institutioneel racisme. Dit geldt dus ook voor de Belastingdienst, de politie, de KMar en de andere 54 overheidsinstanties die gebruik maken van voorspellende algoritmes waar etnisch geladen risicoprofielen onderdeel van zijn.

Europees actieplan tegen racisme in en door de lidstaten
In 2020 heeft de voorzitter van de Europese Commissie een actieplan gelanceerd om racisme de komende vijf jaar in de hele EU te bestrijden. Ook discriminerende praktijken dat ingebed kan zijn in sociale, financiële en politieke instellingen, moet hiermee worden aangepakt. Daarnaast dient de richtlijn ‘gelijke behandeling van personen ongeacht ras of etnische afstamming’ sinds 2000 als bescherming tegen discriminatie op basis van etnische afkomst.

Verzoek tot Europees onderzoek
Europarlementariër Samira Rafaela (D66), tevens Co-President van de parlementaire werkgroep Anti-Racisme en Diversiteit (ARDI), denkt dat de Europese wetgeving niet correct is geïmplementeerd in Nederland. Het is tijd om daad bij woord te voegen. Tezamen met maatschappelijke organisaties, waaronder S.P.E.A.K, Controle Alt Delete en DeGoedeZaak, vraagt Rafaela zich af of het discriminatoir handelen van de Nederlandse Belastingdienst dat bij toeslagenaffaire centraal stond in strijd is met Europese wetgeving op het gebied van discriminatie en racisme. We vragen de Commissie om te onderzoeken of er een
inbreukprocedure* gestart moet worden tegen de Nederlandse staat indien het handelen van Nederlandse Belastingdienst in strijd zou zijn met Europese wetgeving.

Reden van ondertekening
We hebben meegetekend omdat we zien dat bij de overheid het besef nog niet is ingedaald dat instanties die werken met risicoprofielen, die nationaliteit of etniciteit bevatten, discrimineren. Wij steunen dit initiatief omdat het Nederland hiervan bewust maakt.

*Door middel van de inbreukprocedure kunnen lidstaten verplicht worden Europese regelgeving alsnog goed en volledig toe te passen.