Etnisch profileren door politie: zonde van de tijd

Opiniestuk in het AD: Etnisch profileren moet worden uitgebannen, stellen Eduard Nazarski, Frederique Janss, Luc Hofmans, Cyriel Triesscheijn, Ton van den Brandt, Dionne Abdoelhafiezkhan en Jair Schalkwijk.

Gepubliceerd: 08 Dec 2018

De politie heeft te weinig capaciteit en laat daarom 16.000 zaken vallen. Een schokkende boodschap voor slachtoffers van een misdrijf. In het licht van deze aankondiging is het onbegrijpelijk dat de politie nog tijd vrijmaakt voor 'patser'-, ID- en verkeerscontroles.

Het is bekend dat deze proactieve controles vaker niet dan wel iets opleveren en als bijeffect etnisch profileren hebben. In de documentaire Verdacht (KRO-NCRV), aanstaande maandag om 21.05 op NPO 2, wordt indringend in beeld gebracht wat het met mensen doet als zij onterecht staande worden gehouden vanwege hun kleur of herkomst.

In december 2017 publiceerde de politie een nieuwe instructie voor het uitvoeren van controles. Hierin staat dat agenten iemand niet mogen controleren omdat deze tot een groep behoort die oververtegenwoordigd is in de misdaadstatistieken. Met trainingen en ambassadeursprojecten wordt het nieuwe beleid uitgedragen. Alle agenten moesten uiterlijk in juni 2018 het nieuwe beleid kennen. Maar eind 2018 is dat doel nog lang niet in zicht. Bovendien wordt tijdens de trainingen niet expliciet aandacht besteed aan etnisch profileren.

Iedereen moet door de politie gelijk worden behandeld, ongeacht (vermeende) afkomst of huidskleur. Het is de verantwoordelijkheid van de minister van Justitie en Veiligheid om hierop toe te zien. Daar zit precies het probleem: de minister heeft niet één meetinstrument tot zijn beschikking om te beoordelen of etnisch profileren afneemt, toeneemt of gelijk blijft.

Wij nodigen minister Ferd Grapperhaus uit om de documentaire Verdacht te bekijken en te zien wat de impact is van etnisch profileren. Hopelijk motiveert dat de minister om zich in te spannen. Eerst moet hij dan inzicht krijgen in de aard en omvang van etnisch profileren. Dat kan alleen door van alle staandehoudingen bij te houden wie, wanneer, waarom gestopt wordt en door welke agent. De politie hoeft hiervoor geen etniciteit te registeren. Er kan voor onderzoeksdoeleinden eenvoudig een anonieme koppeling worden gelegd met de Basisregistratie Personen. Het leidt ook niet tot meer bureaucratie: een slimme app die al op proef wordt gebruikt in tien politieteams neemt deze zorg weg.

Een minister die pal voor artikel 1 van de Grondwet staat, moet kunnen beoordelen of de maatregelen tegen etnisch profileren effectief zijn. De politie kan ook stoppen met de patsercontroles zoals deze nu worden uitgevoerd en de verkeerscontroles alleen richten op de verkeersveiligheid. Dat helpt ook tegen etnisch profileren.

De uitgespaarde tijd kan de politie besteden om misdrijven op te lossen. Er zijn nog 16.000 zaken die dringend om aandacht vragen. De auteurs vertegenwoordigen: Amnesty, Landelijke Vereniging tegen Discriminatie, Artikel 1 Bureau Discriminatie Zaken NH, Controle Alt Delete, RADAR en Juristen Comité Mensenrechten.

Doe mee

Zet je in tegen etnisch profileren en buitenproportioneel geweld