Het kabinet onderzoekt of het mogelijk is om de politie uit te rusten met nog meer nieuwe wapens. Dat meldt de Volkskrant. In een brief aan de regioburgemeesters schrijft Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) over wapens die beanbags en schuimballen kunnen afschieten. Het voorstel komt naar aanleiding van de recente ongeregeldheden in Rotterdam en andere steden. De Minister schrijft dat de politie hem heeft gevraagd om te kijken naar de invoering van andere (gewelds)middelen.
Politieacademie geeft negatief advies
In 2017 deed onderzoeksbureau TNO al een verkenning naar, zoals dat heet, niet-penetrerende projectielen. Dat is een type munitie (kogels) dat mensen uitschakelt zonder dodelijk te zijn. In andere landen leidde deze munitie tot ernstige verwondingen bij demonstranten. Op basis van het onderzoek van TNO deed de politieacademie vervolgonderzoek. TNO was ook bij dat onderzoek betrokken. Ze bekeken welke munitie geschikt zou kunnen zijn voor de Nederlandse politie. Dat gebeurde in samenwerking met politiemensen uit het veld. Beanbags komen in het onderzoek niet naar voren als geschikte munitie. Het is onbekend wat de Minister bedoelt met ‘schuimballen’, die komen in het onderzoek in het geheel niet voor.
De politieacademie concludeerde in dit onderzoek dat de invoering van niet penetrerende munitie “ten behoeve van ordehandhaving nauwelijks meerwaarde heeft.” Ook heeft invoering van deze munitie, volgens de onderzoekers, “qua effectiviteit en inzetmogelijkheden grote risico’s [..] op het maatschappelijk draagvlak voor de ordehandhaving door de politie. Jair Schalkwijk, van Controle Alt Delete: “De politie negeert, net als bij de invoering van de taser, het wetenschappelijk onderzoek dat ze zelf doet. Dit doet afbreuk aan de legitimiteit van de politie.”
Ambtsinstructie geeft ongekend ruime bevoegdheden
In 2021 heeft de politie een nieuwe ambtsinstructie gekregen, deze is inmiddels al van kracht. De ambtsinstructie beschrijft in welke situaties de politie een geweldsmiddel mag inzetten. Amnesty Nederland en Controle Alt Delete waren in 2018 en 2019 al kritisch over de verruiming van de bevoegdheid voor de inzet van niet-penetrerende projectielen.
In de nieuwe ambtsinstructie is de inzet van deze munitie voor vele doeleinden geoorloofd. Zo mag de politie ze straks gebruiken tegen mensen die de openbare orde verstoren, met als doel ze tijdelijk weerloos te maken en ter verspreiding van volksmenigten die een onmiddellijke bedreiging vormen voor de veiligheid van personen of zaken.
Jair Schalkwijk, van Controle Alt Delete: “Let op dat laatste woord: ‘zaken’. De politie mag de nieuwe wapens straks al inzetten wanneer iemand uit een menigte een bushokje vernielt. Dat betekent dat de drempel voor de inzet van deze munitie ongekend laag is.”
Ruime bevoegdheden, binnenkort ook wapens
In het ‘Besluit bewapening en uitrusting politie’ is nog niet geregeld dat de politie kan beschikken over een wapen om ’rubberkogels’ te gebruiken. Het besluit om andere wapens toe te voegen kan de Minister van Justitie en Veiligheid nemen zonder bespreking in de Kamer en zonder instemming van de meerderheid in het parlement.
Jair Schalkwijk van Controle Alt Delete: “De Minister zet hiermee de eerste stap naar de invoering van de wapens. In combinatie met de extreem ruime bevoegdheid die de politie inmiddels heeft, maken wij ons ernstige zorgen over de veiligheid van demonstranten.”