Frank van der Linde is een activist in hart en nieren. Nadat hij in 2011 stopte als directeur van Fairfood International zet hij zich in voor de rechten van migranten, dak- en thuislozen, tegen institutioneel racisme en voor het klimaat en dierenrechten. Sunny Bergman portretteerde hem in de documentaire Oproerkraaiers. Zijn eenmansprotesten zijn bekend bij Amsterdamse politici en beleidsmakers. Op sociale media is hij uitgesproken. Eén keer brak hij een raam en verschafte zich toegang tot een leegstaand appartement om tijdens de coronapandemie een plek voor daklozen te creëren en aandacht te vragen voor hun positie.
Zo kwam Frank internationaal bekend te staan als “terrorist”
Agenten maakten rapporten aan over Frank en voegden hieraan een terreurcode toe, een zogeheten CTER-code. De politie deelde deze rapporten daarna met de gemeente Amsterdam. De gemeente Amsterdam had een deradicaliseringsprogramma lopen. Toenmalig burgemeester Van der Laan zette in juni 2017 Frank in dit programma. Als gevolg daarvan werd Frank binnen de politie gelabeld als CTER-subject. Een klein jaar later stuurde de politie in mei 2018 een bericht naar de Duitse politie en Europol over Frank. Dit bericht was gelabeld als crime area: terrorism.
In juli 2018 vroeg Frank zijn dossier op bij gemeente Amsterdam en kort daarna bij de politie. Daarin zag Frank een lange lijst aantekeningen van de politie over hem, waarvan meerdere aantekeningen aantoonbaar onjuist waren. Hij zag tijdens de gedeeltelijke inzage in zijn dossier niets over de data-verstrekking aan Duitsland en Europol, terwijl Frank daar wel expliciet naar had gevraagd. Nadat Frank via een gerechtelijk procedure iets meer grip kreeg op zijn dossier bij de gemeente, zag hij dat politie informatie gedeeld had met Duitsland. Toen hij vervolgens om opheldering vroeg bij politie, die dat eerder ontkende, erkende de politie dat er inderdaad informatie met Duitsland was gedeeld. Toen bleek dat ook Europol geïnformeerd was.
Geen terreurcode meer
Nadat Frank een procedure tegen de gemeente begon, ontsloeg burgemeester Halsema Frank in maart 2019 uit het deradicaliseringsprogramma. In een recente brief die hij van de burgemeester ontving stond dat “de gemeente [hem] alleen als activist beschouwt, en dat de gemeente [hem] op dit moment niet als veiligheidsrisico ziet”. In lijn hiermee verwijderde de politie in 2019 ook de terreurcode. De politie weigerde echter de interne aantekeningen met terreurcodes te verwijderen. Na een gerechtelijke uitspraak in april 2021 werd de politie gedwongen om dat alsnog te doen. De politie liet aan Frank weten dat de Duitse politie en Europol van het vonnis op de hoogte gesteld waren, maar vermeldde in deze brief niet dat de mutaties onterecht waren.
Eerder vroeg Frank al rechtstreeks zijn dossier op bij Europol om te weten wat Europol met de data van Frank had gedaan. Kort na dat verzoek vroegen agenten van Europol aan de Nederlandse politie wat zij nu moesten doen. Daarop volgde overleg tussen Europol en de Nederlandse politie, waarna de Nederlandse politie aan Europol verzocht om de gegevens van Frank in zijn geheel te verwijderen. Direct daarna kreeg Frank een brief van Europol dat er geen dossier over hem bij Europol was. Frank stapte daarop naar de EDPS, de Europese toezichthouder op Europol, die vernietigend oordeelde over deze werkwijze en Europol sommeerde Frank alsnog zijn dossier te sturen. Europol heeft daar tot op heden geen gehoor aan gegeven en probeert EDPS te overtuigen via een review-procedure om het besluit in te trekken.
Rechtszaak 30 maart 2023
De zaak van Frank ligt inmiddels bij het Europese Hof in Luxemburg en kreeg de aandacht van The Guardian, der Spiegel, Politico en Al Jazeera. Volgens de wet en internationale verdragen heeft Frank recht op een kopie van zijn volledige dossier bij Europol en ook van zijn dossier bij de Nederlandse politie, maar na een jarenlang juridisch gevecht heeft Frank nog steeds maar een klein deel van zijn dossier bij de Nederlandse politie mogen inzien en bij Europol nog helemaal niets. Op 30 maart 2023 komt de zaak voor de rechter in Amsterdam en zal Frank opnieuw om een kopie van zijn héle dossier vragen.
Ook in andere dossiers frustreert de politie inzage
De zaak van Frank staat niet op zichzelf. Ook andere Nederlanders hebben de ervaring dat de politie inzage of verstrekking van het politiedossier tegenwerkt door niet alle informatie te delen.
Neem bijvoorbeeld een activiste uit de provincie Utrecht. Zij vroeg haar dossier op en wel op 6 mei 2021. De politie verstrekte op 30 juli 2021 voor de eerste keer informatie. Het overzicht was echter verre van compleet en dus stapte ook deze activiste naar de rechter. Op 16 november 2021, vlak voor de zitting bij de rechtbank, kwam de politie met een aanvullend besluit. Er was tóch meer informatie, en niet zomaar: uit de informatie bleek dat deze activist in de gaten wordt gehouden door de inlichtingendienst van de politie (TOOI). Tijdens de tweede inzage bleek het dossier dat deze activiste voorgelegd kreeg nog steeds niet compleet. De rechter was het met haar eens en de politie moest van de rechter een nieuw besluit nemen. Dat deed de politie door een tweede aanvullend besluit te nemen, maar ook na twee aanvullende besluiten ontbraken er nog steeds veel stukken. Inmiddels zijn er drie aanvullende besluiten genomen en ligt de zaak bij de Raad van State. Nog steeds is het dossier dat deze activiste mag inzien aantoonbaar niet compleet.
Op 11 juni 2022 berichtte Argos over Nederlanders die in het buitenland aangehouden worden vanwege de terreurcodes achter hun naam. In het minst ergste geval worden deze Nederlanders direct teruggestuurd naar Nederland, maar soms zitten zij eerst nog uren of dagen in een cel. Said uit Gouda, die in de uitzending van Argos zijn verhaal deelt, vertelt hoe hij tegen een onzichtbare muur opbotste.
Ook Karim (niet zijn echte naam, die is wel bekend bij Controle Alt Delete) kreeg problemen aan de grens. Karim heeft een goede baan, geen strafblad en krijgt elk jaar opnieuw een VOG voor zijn werk. In 2019 weigerde Turkije hem toegang toen hij daar met zijn familie op vakantie ging. Hij mocht er niet in omdat de Nederlandse afdeling van Interpol in 2015 een terreurcode over hem had afgegeven. Terug in Nederland vroeg hij zijn dossier op bij Interpol, bij de politie en bij de NCTV. Hij heeft nog niet de informatie ontvangen die verklaart waarom hij op een lijst gezet is. Karim kan nog steeds niet niet reizen: afgelopen jaar weigerden Canada, Amerika en Australië hem een visum.
Journalist Ingeborg Beugel kreeg na een informatieverzoek wel een besluit. Maar in dat besluit staat dat er helemaal geen dossier is. Opmerkelijk, aangezien de politie de afgelopen jaren regelmatig gegevens heeft opgevraagd uit de Basisadministratie Personen. Ingeborg Beugel heeft inmiddels beroep ingesteld bij de bestuursrechter.
Update
Op 25 mei 2023 meldde het Parool dat de Amsterdamse burgemeester Halsema door het stof is gegaan vanwege deze misstanden. Frank had nooit in een radicaliseringsaanpak opgenomen mogen worden. Eerder al schreef Parool in een reconstructie dat de politie en het Openbaar Ministerie destijds vonden dat hij helemaal niet thuishoorde in die aanpak, maar dat dit onder druk van de gemeente was doorgezet.
Ook problemen? Meld het!
Controle Alt Delete maakt zich grote zorgen over deze gang van zaken. Ook problemen met jouw dossier opvragen bij de politie? Meld het bij ons.