De politie stuurt meldingen van antisemitisme zeven keer vaker door aan het Openbaar Ministerie dan meldingen na discriminatie vanwege herkomst, beperking, leeftijd, religie of gender. Dit blijkt uit een analyse van Mounir Samuel, die te lezen is in zijn nieuwe boek Nederland voor de Nederlanders, dat op 10 december 2024 uitkomt. Zijn analyse, die hij samen met Controle Alt Delete verder uitwerkte, is gebaseerd op openbare rapporten van de politie en het Openbaar Ministerie. Mounir Samuel is kritisch: “Een staat die slechts een deel van zijn bevolking beschermt en het andere deel openlijk verdenkt, heet geen rechtsstaat maar een politiestaat.”
In 2023 registreerde de politie 8990 discriminatie-incidenten. Van de meldingen over antisemitisme stuurde de politie 21% door naar het Openbaar Ministerie. Discriminatie vanwege seksuele gerichtheid stuurde de politie minder vaak door: 7% van de incidenten stuurde politie aan het Openbaar Ministerie. Meldingen en aangiftes na discriminatie vanwege herkomst, beperking, leeftijd, religie of gender stuurde de politie in slechts 3% van de gevallen naar het Openbaar Ministerie. Dionne Abdoelhafiezkhan van Controle Alt Delete: “De politie faalt om discriminatie-incidenten gelijk te behandelen. Dit vormt een directe bedreiging voor de fundamenten van de rechtsstaat.”
Meldingen en aangiftes bij de politie
In 2023 registreerde de politie 8.990 discriminatie-incidenten. Bijna de helft hiervan ging over discriminatie op basis van herkomst: 4.225 incidenten. Daarnaast werden 2.517 incidenten gerapporteerd over discriminatie vanwege seksuele gerichtheid en 880 incidenten over antisemitisme. De categorie ‘overig’ omvat discriminatie op basis van beperking, leeftijd, religie en gender.
Behandeling door het Openbaar Ministerie
Van de 8.990 discriminatie-incidenten stuurde politie 535 zaken door aan het Openbaar Ministerie. Het Openbaar Ministerie zette meer dan de helft van de zaken niet door naar de rechter. Uiteindelijk werden in slechts 227 zaken de verdachten voor de rechter worden gebracht. Deze zaken zijn in de rapportage van het Openbaar Ministerie niet uitgesplitst naar discriminatiegronden.
Van politie naar OM
Negen van de tien geregistreerde discriminatie-incidenten stuurde de politie niet door aan het Openbaar Ministerie. Gemiddeld kwam maar 7% van discriminatie-incidenten op tafel bij het Openbaar Ministerie. Opvallend is dat de politie bij antisemitisme 21% van de zaken doorstuurt naar het Openbaar Ministerie, terwijl bij discriminatie vanwege seksuele gerichtheid maar 7% van de zaken naar het Openbaar Ministerie ging. Discriminatie vanwege herkomst, beperking, leeftijd, religie of gender stuurde de politie het minst vaak door aan het Openbaar Ministerie: 3% van de zaken stuurde de politie door. Daarmee werd antisemitisme in 2023 zeven keer vaker naar het OM gestuurd dan discriminatie vanwege herkomst, beperking, religie of gender.
Verklaring voor verschil is onduidelijk
De politie kan niet verklaren waarom het antisemitisme-zaken vaker doorstuurt naar het Openbaar Ministerie dan discriminatie vanwege herkomst, beperking, leeftijd, religie of gender.
Een mogelijke verklaring zou kunnen liggen in het verschil tussen een aangifte en een melding. Mogelijk zijn er meer aangiftes vanwege antisemitisme opgenomen, terwijl de politie discriminatie vanwege de andere gronden niet als aangifte behandelt maar als melding, waardoor deze zaken minder snel naar het OM gestuurd worden.
Om dit te controleren, zou de politie de discriminatie-incidenten moeten uitsplitsen tussen waarnemingen van agenten, meldingen en aangiftes, waarbij de politie een onderscheid maakt op de verschillende discriminatiegronden. Wij hebben bij de politie navraag gedaan over wie verantwoordelijk is voor de discriminatierapportage over 2023 en of die persoon ons van deze cijfers kan voorzien. Jim Gouwen, projectleider bij het Expertisecentrum Aanpak Discriminatie (ECAD) van de politie, liet weten dat de politie dit "niet geautomatiseerd kan uitsplitsen" en dat het "te veel werk is om het handmatig te doen, omdat alle zaken dan opnieuw individueel geanalyseerd moeten worden." De politie weet dus niet hoeveel aangiftes er gedaan worden van de verschillende discriminatiegronden.
Reactie Controle Alt Delete
Ieder discriminatie-incident verdient gelijke aandacht van zowel de politie als het OM. Het getuigt van ongelijke behandeling dat de politie antisemitisme zeven keer vaker naar het OM doorstuurt dan discriminatie vanwege herkomst. Dit verschil is niet te wijten aan een lagere meldingsbereidheid onder mensen met een migratieachtergrond, aangezien er juist meer incidenten van discriminatie vanwege herkomst worden geregistreerd dan van antisemitisme. Een mogelijke verklaring voor deze ongelijkheid is dat de politie bij sommige discriminatiegronden sneller adviseert om aangifte te doen dan bij andere zaken, maar dat is niet duidelijk omdat aangiftecijfers ontbreken.
Recent onderzoek heeft bijvoorbeeld aangetoond dat de politie onvoldoende kennis heeft om aangiften van geweld tegen lhbtiqa+ personen goed op te nemen, wat leidt tot minder aangiftes. De onderzoekers adviseerden de politie om een duidelijke missie en visie te formuleren voor de aanpak van anti-lhbtiqa+ geweld. De politie nam deze aanbeveling niet over. Als het gaat om de aanpak van andere vormen van discriminatie, zoals anti-moslimracisme en anti-Zwart racisme, zeggen belangenorganisaties dat de politie onvoldoende handelt naar de ernst en de urgentie van de situatie. Het is tijd voor de politie om de aanpak van discriminatie grondiger te herzien en gelijke behandeling voor alle vormen van discriminatie te waarborgen. Zo zou discriminatie vanwege een Islamitisch geloof, net als discriminatie vanwege het Joodse geloof, apart geregistreerd moeten worden.
Mounir Samuel merkt in zijn boek daarnaast op dat de mate van aangiftebereidheid bij personen met bijvoorbeeld een migratieachtergrond (in plaats van het doen van een melding) lager zou kunnen liggen, doordat zij zich minder veilig voelen bij de politie als gevolg van institutioneel racisme en etnisch profileren, of bang zijn voor repercussies van repercussies van een aangifte op naam.
Boekpresentatie 19 december 2024
Het boek “Nederland voor de Nederlanders: mijn antwoord op (extreem)rechts” van Mounir Samuel verschijnt op 10 december. Op 19 december wordt het boek gepresenteerd in Pakhuis de Zwijger, aanmelden kan hier.
