Is Tomy Holten onze George Floyd?

Gepubliceerd: 01 Jun 2020

*SCROLL OMLAAG VOOR UPDATES OVER DE ZAAK VAN TOMY HOLTEN

De afgelopen week spraken vele duizenden Nederlanders zich uit over de dood van George Floyd, die in de VS om het leven kwam door politiegeweld. Dat gebeurt ook in Nederland. Wie kent Salim Hadj Ali, Raymon Goekol? Of bijvoorbeeld Tomy Holten?

Er zijn grote overeenkomsten tussen de aanhouding van Tomy Holten en George Floyd. Tomy overleed twee maanden geleden, op 14 maart 2020. Het optreden van de politie toont grote overeenkomsten. Ook Tomy werd langdurig met zijn gezicht op de grond gedrukt terwijl een agent geknield zat op z’n rug/nek en een andere agent een politieschoen op zijn gezicht had.

Politiegeweld - overleden 60 minuten na aanhouding

Wij hebben gesproken met de broer van Tomy. Op basis van documenten die de broer aan ons heeft laten zien, komt het volgende beeld naar voren. Op de dag dat heel Nederland aan het hamsteren was vanwege de corona-uitbraak, was Tomy in de Jumbo in Zwolle. Hij was daar, net als de rest van Nederland, met als doel om te winkelen. Weet je nog: dit was de dag dat de schappen leeg waren. In de winkel rende hij en volgens de medewerkers ontweek hij dingen die er niet waren.

Het personeel besloot om hem naar buiten te sturen, ondanks dat ze de situatie niet gevaarlijk vonden. Een Jumbo-medewerker sprak hem aan, ze knuffelden zelfs. Daarna werd hij rustig naar buiten begeleid. Toen rende Tomy weer terug de winkel in. Daarop besloot het personeel om de politie te bellen. Daarna arriveerde de politie. Daar beginnen de gemaakte filmbeelden - zie hieronder.

Voor de duidelijkheid: Tomy had niets gestolen en niets strafbaars gedaan. Hij was ongewapend. Hij was geen risico voor omstanders - en zeker geen levensbedreigend risico voor de politie. Toch werd Tomy door een overmacht aan politiemensen en meerdere burgers langdurig met fysiek geweld in een buikligging vastgehouden. Heel kort daarna, 60 minuten later, is hij dood. Dat gebeurde onder verantwoordelijkheid van de politie, als gevolg van politiegeweld en met betrokkenheid van meerdere burgers.

Videobeelden arrestatie Tomy

Er zijn beelden gemaakt van zijn arrestatie. Op video 1 zien we dat de Nederlandse man met Haïtiaanse achtergrond door een aantal mensen naar de grond wordt gewerkt. Er zijn vier Jumbo medewerkers bij betrokken. Als ze hem in een buikligging fixeren zijn er twee agenten, een Jumbo medewerker en twee burgers die boven op hem springen. Een agent zet met zijn schoen het hoofd van Tomy klem op de grond. Hij drukt met zijn ene hand op de rug van het slachtoffer en drukt met zijn andere hand de arm van Tomy tegen de grond. Een andere agent heeft zijn knie op de rug van het slachtoffer gezet (dat bemoeilijkt de ademhaling) en drukt met zijn hand op of net onder zijn nek of slaap (Tomy had een grote wond op zijn slaap). Tegelijkertijd drukken nog twee of drie andere mensen (geen agenten, waarschijnlijk burgers) Tomy hard tegen de grond. Een daarvan drukt lange tijd op de nek van Tomy.

Pas op, dit fragment betreft schokkende beelden:

De beelden op het tweede filmpje zijn later gemaakt, vanuit ongeveer dezelfde camerapositie maar verder weg. Degene die het eerste filmpje heeft gemaakt, is niet te zien. Het gaat waarschijnlijk om beelden die later gemaakt zijn en door iemand anders. De grijze auto is weg, Tomy ligt nog op dezelfde plek. Te zien is dat twee politieagenten en vier mensen in burger nog steeds op Tomy zitten. Dit filmpje duurt tweeëneenhalve minuut. Dat betekent dat de hele groep mensen gedurende langere tijd op Tomy heeft gezeten. Tomy schreeuwt herhaaldelijk. Hij is duidelijk in ademnood. Een Jumbo medewerker zegt (op 1.55) dat hij in de winkel nog tikkertje met Tomy heeft gespeeld. Een collega reageert verbaasd.

Pas op dit fragment betreft schokkende beelden:

De Jumbo medewerker verklaarde achteraf tegen de broer van Tomy dat het hart van Tomy "200 kilometer per uur" ging. In het volle bewustzijn dat Tomy zich in een noodtoestand bevond, belde de Jumbo tóch de politie. Hoe het afliep is inmiddels bekend.

Onze visie

Een belangrijk verschil tussen de situatie in Amerika en Nederland is de schaal waarop het gebeurt. In de VS overlijden jaarlijks meer dan 1000 mensen onder de verantwoordelijkheid van de politie. Hier veel minder - maar ieder slachtoffer is er een te veel. Het type situaties waarin mensen overlijden is vergelijkbaar. Als we kijken naar het overlijden van Tomy Holten zijn er bijvoorbeeld grote overeenkomsten met het overlijden van George Floyd.

Een verschil tussen de beide zaken is het gevolg voor agenten. De agenten die betrokken waren bij George Floyd zijn meteen ontslagen. In Nederland daarentegen is er in de afgelopen vier jaar geen enkele agent voor de rechter gekomen - en dat terwijl er sinds 2016 al 41 mensen zijn overleden onder de verantwoordelijkheid van de politie.

Meer informatie over Tomy Holten als persoon vind je hier.

UPDATE 13 juli 2020

De afgelopen maand heeft de broer van Tomy Holten zich actief ingezet om rechtvaardigheid voor de dood van zijn broer te krijgen. In deze update brengen we je op de hoogte:

• Het OM wil geen antwoord geven op de vraag of burgers als verdachte aangemerkt zijn van betrokkenheid bij de dood van Tomy en weigert om verdere vragen te beantwoorden;
• Op nieuwe videobeelden is te zien dat medewerkers van de Jumbo betrokken waren bij de aanhouding van Tomy, maar de supermarkt houdt vol dat zij hier niet van op de hoogte zijn;
• Er is een voorlopig autopsierapport opgestuurd. Dit rapport mag de broer van het OM niet delen met derden. Het autopsierapport bevat volgens de broer onjuistheden en is onvolledig.
• Het OM heeft de nabestaanden gestraft voor hun kritische houding door geen informatie meer met ze te delen;

OM geeft geen informatie over verdachte burgers

In alle video’s is te zien dat er mensen betrokken waren die geen politie-uniform dragen. Ook is te zien dat supermarkt medewerkers betrokken waren. Wij hebben daarom aan het OM gevraagd of er ook burgers verdacht worden van betrokkenheid bij de dood van Tomy Holten. Het OM weigerde om deze te vraag te beantwoorden. Zij schreven ons:

“Omdat het onderzoek nog gaande is, is het te vroeg om op specifieke vragen in te gaan.”

Na aandringen van onze kant om meer duidelijkheid te geven, gaf het OM aan dat ze verdere vragen van ons niet meer gaan beantwoorden:

“De rijksrecherche doet onderzoek naar het incident. In het kader van de waarheidsvinding zijn de mensen gehoord die betrokken waren bij het incident of er getuige van zijn geweest. Zoals gezegd is de zaak in onderzoek en zullen we de uitkomsten melden zodra dat mogelijk is. Op verdere vragen van uw kant geven wij vanaf nu geen antwoord meer.”

Hierop hebben wij wederom gereageerd dat onze vragen gericht zijn op het proces, niet alleen op de uitkomst. Daarover doet het OM dus geen mededelingen.

Nieuwe videobeelden tonen betrokkenheid supermarktmedewerkers

Op nieuwe beelden die de broer van omstanders heeft gekregen, is te zien dat medewerkers van de Jumbo actief betrokken waren bij de aanhouding. Op een van de nieuwe video’s is te zijn dat zij op de openbare weg proberen om Tomy uit een stilstaande auto te halen. Uiteindelijk stapt Tomy zelf uit. In een andere video is te zien dat een Jumbo medewerker de schouder van Tomy tegen de grond drukt, terwijl anderen ook op hem zitten. Zij houden zich hiermee niet aan de 1,5 meter regel, die toen al van kracht was. De Jumbo houdt echter vol dat zij niet weten dat medewerkers op hem hebben gezeten. Dit standpunt dragen zij ook uit naar journalisten die er vragen over stellen, terwijl uit de beelden iets anders blijkt.

Autopsierapport bevat onjuistheden en is onvolledig

Begin juli 2020 kreeg de broer een voorlopig autopsierapport. Opvallend genoeg mag hij dit rapport van het Openbaar Ministerie niet delen met derden. Dit bemoeilijkt de transparantie van het onderzoek. Wij hebben het dus niet ingezien. De broer van Tomy heeft ons wel een aantal dingen verteld waar hij vraagtekens bij zet:

• Er staat in het rapport dat een agent zijn knie op de schouder van Tomy geplaatst heeft, maar er staat niet in (zoals op de beelden te zien is) dat een agent zijn schoen langdurig op het gezicht van Tomy zette;
• In het rapport staat dat Tomy slechts oppervlakkige huidbeschadingen heeft. Bij de lijkschouw heeft de broer zelf gezien dat hij een dichtgenaaide wond van 10 cm heeft bij zijn lies. Wat is de oorzaak hiervan?
• In het rapport staat dat Tomy “vervelend (mogelijk psychotisch gedrag) vertoonde”. Dat is opvallend: hoe kan uit het autopsierapport blijken dat hij mogelijk psychotisch was?
• In het rapport staat dat hij door de beveiliging van de Jumbo naar buiten gewerkt is. Dat is een nieuwe wending, want volgens opnames die in het bezit zijn van de broer blijkt dat supermarktmedewerker P. hem naar buiten begeleid heeft. P. is geen beveiliger.

OM deelt geen informatie meer

De broer van Tomy heeft de afgelopen weken actief onderzoek gedaan en journalisten op de hoogte gehouden van zijn vorderingen. Hij had binnenkort een afspraak met het OM om samen naar de beelden te kijken die in de supermarkt gemaakt zijn. Die afspraak heeft het OM nu afgezegd. Ze hebben zelfs aangegeven dat ze helemaal geen informatie meer zullen verstrekken. Het OM schreef aan de advocaat van de broer van Tomy:

Het OM straft hiermee de broer van Tomy voor zijn actieve en kritische houding, door hem niet meer van informatie te voorzien.

Reactie familie

De familie stelt dat er sprake is van “enforced disappareance” en dat er een inbreuk werd gemaakt op "the enjoyment of fundamental human rights" en blijft zich verzetten.