FAQ over De blauwe familie

In KRO-NCRV 2Doc: De blauwe familie komen klokkenluiders uit de politieorganisatie aan het woord die bij hun werkgever melding hebben gemaakt van misstanden waaronder racisme en discriminatie en vervolgens het leven is zuur gemaakt. Op een geheime locatie komen zes politiemensen, een advocaat en een vakbondsleider aan het woord over de misstanden op de werkvloer van de politie. Ze hebben besloten om de ‘blauwe code van stilte’ te doorbreken. Het risico is groot, voor hen die nog in dienst zijn, staat hun baan op het spel. Maar de maat is vol.

Politiemensen voelen zich onveilig op de werkvloer vanwege racisme en discriminatie. Agenten die misstanden melden m.b.t. racisme en discriminatie worden zelf aangepakt in plaats van degene over wie ze melden. Er is geen antidiscriminatie aanpak binnen de politie. Kortom: de politietop belijdt inclusiviteit met de mond, maar de praktijk is anders. De ervaringen van deze politiemensen leggen een patroon bloot van een gebrek aan daadkrachtig inclusief leiderschap en de misstanden die daardoor in stand worden gehouden. De leiding duldt geen tegenspraak, is wars van kritische geluiden, lijkt niet bereid de aangekaarte problemen serieus te nemen en aan te pakken.

Met deze documentaire willen we een revolutionaire cultuuromslag bereiken dat er voor zorgt dat de politie een duidelijke norm stelt en ingrijpt tegen racisme en discriminatie op de werkvloer bij de politie. De politie wil graag diverser worden en zet actief in op het werven van bicultureel talent, maar is niet in staat om een veilige werkomgeving te bieden. Het werven van nieuwe politiemedewerkers met een migratieachtergrond vinden wij onverantwoord, zolang de politie niet voor veiligheid kan zorgen. Dit vraagt om een extra inspanning om de veiligheid van alle collega’s in het korps te waarborgen. Zowel de korpsleiding als de politievakbonden spelen hier een belangrijke rol in.

Nee dit is geen anti politie film. De documentaire laat zien dat de politie een structureel probleem heeft met racisme, discriminatie en andere vormen van machtsmisbruik op de werkvloer. De blauwe familie laat zien dat de politietop inclusiviteit met de mond belijdt, maar dat de praktijk heel anders is. Dat is onacceptabel voor politiemensen die het slachtoffer hiervan zijn, het doet afbreuk aan de legitimiteit van de politie en het is een enorm risico voor burgers van kleur die op straat met deze agenten te maken krijgen. Dit zijn feitelijke constateringen die de vinger op de zere plek leggen en die erkenning en aandacht verdienen.

Een documentaire is iets anders dan een journalistiek nieuwsitem of reportage voor een actualiteitenrubriek. Deze documentaire is de persoonlijke kijk van de makers op de cultuur van de werkvloer bij de politie. Dit gebeurt door de ogen van de politiemensen die dit zelf meemaken. De kijker kan na afloop een eigen conclusie trekken. De politieleiding heeft de film voor uitzending gezien. De politie zegt te erkennen dat racisme en discriminatie binnen de politie een structureel probleem is en hebben de zekerheid afgegeven dat de rechtspositie van de politiemensen die hun verhaal delen veilig wordt gesteld.

De politiemensen vertellen over hun eigen ervaringen op de werkvloer en delen analyses over de cultuur op de werkvloer bij de politie. Deels betreft dat ervaringen die niet feitelijk na te trekken zijn, deels betreft het ervaringen die op schrift gesteld zijn en die onderdeel uitmaken van een persoonlijk dossier. De politiemensen uit de documentaire worden, op eentje na, juridisch bijgestaan door een politievakbond. De juridisch medewerkers hebben inzage in alle persoonlijke dossiers.

Er zijn diverse vrouwen benaderd die uiteindelijk ervoor hebben gekozen om niet voor camera hun verhaal te vertellen. Zoals je aan het begin van de documentaire kan horen, vinden politiemensen het ontzettend spannend om mee te doen. De politiemensen die toestemming hebben gevraagd om mee te werken aan de documentaire hebben dit niet gekregen. De politiemensen die deelnemen aan de documentaire hebben geen toestemming gevraagd. Eenieder die we gesproken hebben vrezen voor stigmatisering, ontslag en de financiële consequenties daarvan voor hun families.

Controle Alt Delete zet zich al sinds 2013 onafgebroken in tegen etnisch profileren. In 2016 zat Dionne Abdoelhafiezkhan, mede-initiatiefnemer van Controle Alt Delete, in een talkshow bij Jeroen Pauw waar zij sprak over etnisch profileren. Documentairemaakster Nan Rosens heeft na deze uitzending contact opgenomen met Controle Alt Delete. Daarna maakte Rosens de documentaire Verdacht, in samenwerking met KRO-NCRV, 2Doc, CoBO en Controle Alt Delete. Deze documentaire kwam in 2018 op televisie en had grote impact.

Twee jaar later, in 2020, stonden miljoenen mensen over de hele wereld op tegen institutioneel racisme en politiegeweld. Dat gebeurde naar aanleiding van de dood van George Floyd in de Verenigde Staten. In deze hectische periode van Black Lives Matter protesten stapte Controle Alt Delete naar KRO-NRCV. We stelden voor om een tweede documentaire te maken, opnieuw over racisme, maar ditmaal vanuit het perspectief van de politie. Dat leidde, twee jaar later, tot de documentaire De blauwe familie, opnieuw in samenwerking met KRO-NCRV, 2Doc, COBO en Controle Alt Delete. Alleen dit keer met andere documentairemakers: Maria Mok en Meral Uslu.

Controle Alt Delete helpt mee om ervoor te zorgen dat de documentaire goed bekeken wordt, dat de politieorganisatie het onderwerp serieus neemt, erkent en normeert. Verder zorgen we ervoor dat er aandacht en opvang is van collega’s die zich willen melden na het zien van de documentaire en dat de deelnemers aan de documentaire steun en begeleiding krijgen.

KRO-NCRV laat weten dat zij een maatschappelijke mediaorganisatie zijn die zich inzet voor een rechtvaardige en gelijkwaardige wereld. We herkennen ons in de strijd die Controle Alt Delete voert tegen etnisch profileren in de Nederlandse samenleving. We hopen dat 2Doc: De blauwe familie van filmmakers Maria Mok en Meral Uslu een bijdrage zal leveren in het debat over inclusiviteit en diversiteit binnen het politiekorps, waardoor er een veilige werkplek ontstaat voor iedereen.

De politie erkent dat er sprake is van een structureel probleem als het gaat om racisme, discriminatie en uitsluiting op de werkvloer. Daarnaast geeft de politie de zekerheid af dat de rechtspositie van de klokkenluiders uit de film beschermd is. Reacties van de politie zijn o.a. hier terug te beluisteren, lezen en bekijken: Spraakmakers, Nu.nl, AD, Nieuwsuur en Op1.