Ontbureaucratisering en handelingsvrijheid maken de politie vatbaar voor discriminatie van etnische minderheden, zegt Paul Mutsaers.
Gepubliceerd: 07 Apr 2016
“Ontbureaucratisering en de nadruk op de individuele persoonlijkheid en handelingsvrijheid van de agent hebben de Nederlandse politie zeer vatbaar gemaakt voor discriminatie van etnische minderheden en willekeur in het politieoptreden.” Dat stelt onderzoeker Paul Mutsaers van Tilburg University. Mutsaers pleit voor een herwaardering van de bureaucratie; met duidelijke machts- en verantwoordingsstructuren en een strikte scheiding van persoon en ambt. Hij raadt aan agenten bij iedere aanhouding een ‘stopformulier’ te laten invullen, om inzichtelijk te maken of er sprake was van etnische profilering. Mutsaers: “Ook zou in iedere gemeente een burgerraad moeten worden ingesteld als democratische tegenmacht en monitor van politieoptreden.”
Paul Mutsaers verrichtte antropologisch onderzoek naar de omgang van de politie met migranten, waarop hij 12 juni promoveert aan Tilburg University. Hij is in dienst van de Politieacademie en liep van 2008-2013 langdurig mee met agenten op straat. Hij voerde honderden gesprekken over de ervaringen van agenten met diverse etnische achtergronden binnen de organisatie en over het politiewerk in superdiverse wijken door het hele land. Mutsaers beschrijft in zijn proefschrift A Public Anthropology of Policing: Law Enforcement and Migrants in the Netherlands zowel discriminatie binnen het korps tussen collega’s als buiten op straat van burgers. Op straat worden relatief vaak dakloos geworden (illegale) immigranten het slachtoffer van discriminatie.
Volgens Mutsaers beïnvloeden de politiecultuur en het beleid ook de misdaadstatistieken. “Deze statistieken worden ‘gekleurd’ door het handelen en de keuzes van de handhavende politieagenten. Denk aan roadblocks waarbij minderheden buitenproportioneel vaak gecontroleerd worden. Mensen met een niet-Westerse achtergrond zijn oververtegenwoordigd in de cijfers.” Onder het voorwendsel van die statistieken worden minderheden bovendien makkelijk de dupe van politiek spierballenvertoon. Ze scheppen een klimaat waarin juridische maatregelen worden voorgesteld, zoals de strafbaarheidstelling van illegaliteit en intrekking van het Nederlandse paspoort. A public anthropology of policing werd gepubliceerd in 2015, het is het proefschrift van Paul Mutsaers aan de Universiteit Tilburg.